Dawne rodziny 16.
„Zerwać z tradycją – Część II.
(pochodzenie rodzin, losy w Olkuszu,
koligacje)
Autor:
Ryszard Maliszewski
Innymi osobami w rodzinie
(po moim pra pradziadku Aleksandrze), które ukończywszy w Olkuszu
Średnią Szkołę Rzemieślniczą wykonywały zawód ślusarza byli:
Władysław Maliszewski syn Tomasza „z ul. Sławkowskiej” i
Franciszek Maliszewski syn Ludwika (najmłodszy brat mojego dziadka).
Obaj, będąc ślusarzami-kowalami, również zerwali z tradycją i
nie zakładali tutaj nigdy własnych warsztatów, lecz pracowali aż
do emerytury jako pracownicy najemni. Władysław syn Tomasza
pracował na stanowisku nauczyciela zawodu w wyżej wymienionej
szkole (trochę powrócił do zawodu na emeryturze).
Władysław
Maliszewski syn Tomasza syna Aleksandra
(*1889)
Szóste dziecko, a drugi syn Tomasza syna Aleksandra, urodzony w
Olkuszu z matki Władysławy z Mikińskich.
Dzieciństwo spędził przy rodzicach w Olkuszu, w rodzinnym domu przy ul. Sławkowskiej.
Ojca
utracił Władysław w wieku 17 lat. Wkrótce po tym ukończył
Szkołę Rzemieślniczą w Olkuszu, działającą tu już od początku
wieku i kształcącą męską młodzież w dwu kierunkach:
ślusarsko-kowalskim i stolarskim. Była to zawodowa szkoła
średnia, którą kończyło w Olkuszu bardzo wielu olkuskich
chłopców, w tym z rodziny Maliszewskich.
Po ukończeniu szkoły, Władysław
Maliszewski własną pracą dopomagał już rodzinie, niezależnie od
tego, że przez kilka lat młodości korzystał jeszcze zapewne z
opieki i utrzymania starszego brata Stanisława Kostki, będącego po
śmierci ojca faktyczną „głową rodziny”. Sytuacja ta uległa
zmianie po przedwczesnej śmierci Stanisława Maliszewskiego (rok
1913), kiedy to z kolei 24-letni wówczas Władysław stał się
„głową pozostałej rodziny”, wspólnie z pracującym już także
najmłodszym bratem Romanem, mając na utrzymaniu matkę i siostrę
Stanisławę (dopiero w 1919 roku Stanisława Maliszewska wyszła za
mąż za wdowca po starszej siostrze, Piotra Hagnę, patrz Rozdział
Nr 13., zatytułowany „Za tych, co na morzu i w lesie”).
Może właśnie dlatego Władysław
Maliszewski nie żenił się aż do 31 roku życia. Ożenił się w
roku
1920 z panną z Przedmieścia
Żuradzkiego, Genowefą z Janikowskich (*1893), będącą właściwie
bardzo daleką kuzynką Maliszewskich (pochodziła z domu Nr 75
należącego do spadkobierców Franciszka Janikowskiego z ul.
Gęsiej, patrz Rozdziały Nr Nr 1. „Dworek Janikowskich” i 11.
Część VI. „Przedsiębiorstwo rodzinne przy ul. Sławkowskiej”). W latach następnych
Genowefa z Janikowskich Maliszewska urodziła mu w Olkuszu trójkę
dzieci : Sylwestrę (*1921), późniejszą Perkową, Witę (*1922),
zmarłą we wczesnym dzieciństwie i Zygmunta (*1924).
Historię olkuskiej rodziny
Janikowskich obszernie opisano przy omówieniu życiorysu Jadwigi z
Gołasiewiczów, pierwszej żony Mateusza Macieja Maliszewskiego syna
Józefa, której matka Zuzanna z Janikowskich Gołasiewiczowa
pochodziła z tego samego domu (patrz Rozdział Nr 1. „Dworek
Janikowskich”).
Od chwili ślubu, wraz z żoną
i dziećmi zamieszkiwał Władysław w domu swoich teściów
Janikowskich przy ul. Gęsiej. W 1928
roku jednak Genowefa z Janikowskich zmarła i Władysław
pozostał wdowcem, obarczonym trójką
małych dzieci (7, 6 i 4 letnich). Na domiar złego, już rok
wcześniej zmarła matka Władysława,
która ewentualnie mogłaby pomóc w wychowaniu wnuków,
a Hagnowie od paru lat mieszkali już
na Pomorzu. Władysławowi więc zupełnie nie miał kto pomóc.
Nie ulega wątpliwości, że w tamtych czasach, pracujący na
utrzymanie rodziny mężczyzna zmuszony był w takiej sytuacji żenić
się powtórnie. Nie chcąc zapewne być zależnym od pomocy obcej
dla niego rodziny żony, w 1930 roku ożenił się Władysław
powtórnie i zamieszkał w należnym mu mieszkaniu po Hagnach w
domu rodzinnym przy ul. Sławkowskiej.
Druga żona, Matylda z
Wojtaszków (*1902), w latach następnych urodziła mu jeszcze dwójkę
dzieci : Barbarę (*1931), późniejszą Pietrasową i Andrzeja
(*1935), który niestety zginął tragicznie w wieku zaledwie 10 lat,
w wyniku wybuchu niewypału. W efekcie pozostał Władysławowi
tylko jeden syn z pierwszego małżeństwa, Zygmunt, zamieszkały po
wojnie w Gliwicach.
Władysław Maliszewski był po ojcu
współwłaścicielem gruntu przy ul. Sławkowskiej, to jest „domu
Tomasza”, oraz działek oznaczonych na Mapie Nr I symbolami 4B
i 4C.
Ponieważ jednak starsze jego rodzeństwo zmarło (Stanisław,
Apolonia, Marianna Hagnowa i Katarzyna), a Stanisława z
Maliszewskich Hagnowa wraz z rodziną wyemigrowała na Pomorze, - na
gruncie tym pozostał jedynie Władysław z bratem Romanem
Maliszewskim (patrz Rozdział Nr 11. Część VI).
Obaj żenili się w latach 20-tych z dziewczętami z rodziny
Janikowskich z ul. Gęsiej (były one dla siebie stryjecznymi
siostrami), obaj też w efekcie ze swoimi rodzinami zamieszkiwali w
rodzinnym domu (patrz niżej - plan Nr 5B).
1. Drewniany dom po Aleksandrze
Maliszewskim, potem po tegoż synu Tomaszu,
ojcu Władysława, na
przedmieściu sławkowskim (od str. pn, gdzie Władysław
wówczas mieszkał) (źródło:
fot. ze zbiorów PTTK Olkusz, publ. „Przegląd Olkuski”,
„Poznaj z nami ...”, „Domy
światłem malowane”, Emilia Kotnis-Górka, lata 30-te
XX
w., fot. retuszowana)
2. Mapa Nr I. Działki
Maliszewskich przy ul. Sławkowskiej
(fragment
większej mapy ; Oprac. Ryszard Maliszewski 1999 ; Grafika Jarosław
Lisowski
2000 ; popr. przez autora 2014 ; na podst. DORO [5])
Jeszcze przed II wojną światową,
zapewne w obliczu konieczności spłacenia ze spadku Hagnów
wyjeżdżających na Pomorze, sprzedała
rodzina miastu pod „Ogród miejski” działkę-pole 4C.
W czasie wojny, w
roku 1942 Władysław i Roman, przymuszeni nakazem niemieckich,
okupacyj-
nych władz miasta
– musieli sprzedać miastu także i całą swoją pozostałą
ziemię przy ulicy
Sławkowskiej
(4B), wraz z domem rodzinnym, który uległ wtedy zburzeniu.
Ostatecznie Niemcy nie zdążyli tu już założyć dalszej części
„ogrodu miejskiego”, tak że tę część miejskiego
gospodarstwa ogrodniczego założyło miasto dopiero po wojnie.
Niestety ziemia była już stracona, a
dom nie istniał. Gdzie zamieszkiwali po zburzeniu rodzinnego domu
Władysław i Roman Maliszewscy – nie mam informacji (zapewne w
mieszkaniach wynajętych). Roman zresztą zmarł wkrótce po wojnie.
2B.
Kolejność zasiedlania domu „po Tomaszu Maliszewskim” przy ul.
Sławkowskiej
(rekonstrukcja Ryszard Maliszewski,
wg relacji Barbary z Maliszewskich
Pietrasowej i Flawiusza Maliszewskiego)
Jak to już
wyżej wspominałem, Władysław Maliszewski syn Tomasza ukończył
olkuską Szkołę Rzemieślniczą, zdobywając w efekcie średnie
wykształcenie i zawód ślusarza, w którym pracował do końca
życia, nawet po przejściu na emeryturę. Ze Szkołą Rzemieślniczą
w Olkuszu związany był Władysław zresztą przez całe niemal
życie, bo prawdopodobnie już od lat 20-tych XX wieku przyjął
tutaj posadę instruktora zawodu. W szkole tej, przemianowanej po
wojnie na Technikum Mechaniczne (obecnie Zespół Szkół Nr 1 w
Olkuszu), był instruktorem ślusarstwa aż do emerytury. Później
działał jeszcze w zawodzie prywatnie.
Autor
opracowania, Ryszard Maliszewski syn Władysława syna Stefana,
pamiętał jeszcze „wujka” Władysława (syna Tomasza) z lat
60-tych XX wieku, choć wcześniej go nie znał.
Po raz
pierwszy, będąc z ojcem „w mieście”, spotkał Ryszard
Władysława syna Tomasza około
1961 roku. Ojciec
wyjaśnił mu wtedy, że jest to „wujek Władek z ulicy
Sławkowskiej”, ale niczego
bliższego o
powiązaniach rodzinnych z tą osobą synowi wówczas nie
opowiedział. Szczegóły życia rodziny „z ul. Sławkowskiej”
najdokładniej objaśniał mi mój stryjek Flawiusz Maliszewski z
Krakowa, starszy brat mojego ojca.
Władysław Maliszewski syn
Tomasza (po którym zresztą ojciec autora miał imię), zbudował
własny skromny dom przy ul.
Sławkowskiej dopiero w latach 50-tych XX wieku, na działce, na
której jeszcze do lat 20-tych czynny
był kamieniołom należący do rodziny, a którą zakupił on
od „Maliszewskich ze Strzemieszyc”,
którzy te grunty odziedziczyli (ozn. 4G na mapie).
Dom ten, istniejący tu do dzisiaj
zajmuje obecnie rodzina Barbary z Maliszewskich Pietrasowej, córki
Władysława (zmarła niedawno).
3. Były dom Władysława
Maliszewskiego przy ul. Sławkowskiej w 1993 r.
3B. Ten sam dom w roku 2009
(wszystkie fotografie Ryszarda
Maliszewskiego)
3C. Ten sam dom z boku 2010
r.
Władysław był również
właścicielem działki przy obecnej ul. Kwiatowej (obok obecnej
Szkoły
Podstawowej Nr 5 w Olkuszu), którą to
działkę sprzedał po wojnie w części Bolesławowi Cieśli-
kowi, na której tenże w latach
50-tych zbudował swój dom, istniejący tu do dzisiaj (obok dom po
drugim synu Bolesława, Leszku
Cieśliku, który po jego śmierci poszedł w obce ręce). Być może
wymieniona działka stanowiła wcześniej całość z działką
leżącą poniżej (sięgającą jeszcze bardziej na południe do
dzisiejszej trasy szybkiego ruchu E-4), z której to działki została wywłaszczona w latach 60-tych
Eufrozyna z Janikowskich Maliszewska-Bosak, wdowa po Romanie
Maliszewskim, bracie Władysława. Pierwotnie całość ta mogła
należeć do ojca obu braci, po którym ją odziedziczyli. Nie jest to
jednak pewne, gdyż równie prawdopodobne jest, że grunt ten stanowił pierwotnie własność
Janikowskich, po których obie stryjeczne siostry Janikowskie,
Genowefa i Eufrozyna Maliszewskie, działki tutaj otrzymały w
posagu. Jeszcze i dzisiaj bowiem po sąsiedzku, przy ul.
Niepodległości - zamieszkują Janikowscy z tej samej gałęzi
rodziny.
Na zamieszczonej niżej fotografii Nr 7
omawiane grunty oznaczone są symbolem 1D.
W tamtym rejonie, jeszcze przed II wojną światową rozciągały się
jedynie pola uprawne mieszczan i tylko gdzieniegdzie widniał pośród
nich jakiś mały, przedmiejski domek. Niemal wszystkie domy widoczne
na cytowanej fotografii z lat 70-tych XX wieku (i następne), zostały
tu pobudowane dopiero, po przeprowadzeniu tędy wspomnianej obwodnicy
Olkusza. O ewentualnym innym jeszcze majątku Władysława na
terenie Olkusza, nic autorowi nie wiadomo.
4. Działki (1D) za trasą
szybkiego ruchu (obwodnicy) około 1982 r.
(źródło:
fragment większej fotografii, znanej w Olkuszu)
Władysław Maliszewski syn
Tomasza żył dosyć długo i do końca życia we względnie dobrej
kondycji, może dlatego, że był
szczupły, żwawy i bardzo pracowity. Zmarł w Olkuszu w wieku
81 lat i został pochowany w nowej już
części olkuskiego cmentarza na Piaskach. Informacje o rodzinie jego
pierwszej żony, Genowefy z Janikowskich,
zawarte są w artykule Nr 1. niniejszego
cyklu, zatytułowanym „Dworek Janikowskich”.
******
Franciszek
Maliszewski syn Ludwika Jana syna Aleksandra
(*1897)
Ósme dziecko, a czwarty syn Ludwika syna Aleksandra,
urodzony w Olkuszu
z matki Marianny z
Janików. Dzieciństwo i młodość spędzał przy rodzinie w
Olkuszu (od 10 roku życia jedynie z matką, gdyż ojciec zmarł) w
domu rodzinnym przy ul. Sławkowskiej.
Franciszek, jako
najmłodsze i „najbardziej rozpieszczane” dziecko w rodzinie
(starsi bracia mówili
o nim tylko
„Franuś” i opłacali dla niego szkołę), otrzymał jako jedyny
z dzieci Ludwika Maliszewskiego wykształcenie średnie, kończąc w
Olkuszu Szkołę Rzemieślniczą i zdobywając zawód ślusarza. Po
jej ukończeniu, w 1919 roku wyjechał na czas jakiś do pracy w
Dąbrowie Górniczej, gdzie pracował w hutnictwie, zamieszkując u
swoich dalszych kuzynów, Antoniego i Leona – synów Mikołaja
Maliszewskiego „z ulicy Żuradzkiej”. Kontakty Franciszka z
tamtą rodziną, pozostałą w Zagłębiu trwały i później (np.
Leon Maliszewski był w Olkuszu ojcem chrzestnym Leszka syna
Franciszka).
5. Dąbrowa Górnicza, Huta Bankowa
1910 r. (źródło: kol.
pocztówek Robert Winkler,
Internet,
str.: http://www.dabrowa.pl/dg_foto_stare-i-nowe_001.htm
W 1923 roku
26-letni już Franciszek powróciwszy do Olkusza ożenił się tutaj
z Henryką z Kuchar-
skich, będących
wówczas w Olkuszu jedną z bogatszych rodzin. Po ślubie młodzi
zamieszkiwali
z początku w
rodzinnej kamienicy Kucharskich przy ul. 3 Maja (obecnie Kazimierza
Wielkiego),
lecz już wkrótce
postarał się Franciszek o majątek własny. W 1930 roku, mając
świadomość faktu, że starsze jego rodzeństwo owładnęło w
całości majątkiem po ojcu, a on „tuła się po obcych domach”,
wniósł Franciszek do sądu o podział tegoż majątku.
W
efekcie sądowego podziału stał się Franciszek właścicielem
gruntów „pod Wapiennikami”
o przestrzeni „10
zagonów” (około 20 arów) i „pod Parczami”, po których
sprzedaży zainwestował swoje i żony pieniądze w budowę własnej
kamienicy, którą to budowę zrealizował jeszcze w latach 30-tych
XX wieku. Projektantem tej kamienicy, jak i wielu innych olkuskich
domów tamtych czasów był architekt „z rodziny”, Henryk
Maliszewski syn Mikołaja „z ul. Szpitalnej (róg Żuradzkiej)”.
Wymienione tutaj grunty zlokalizowane były na pewno za obecną ul.
Wapienną, i na zamieszczonej kilkakrotnie w niniejszym opracowaniu
fotografii oznaczone symbolem 1B. Natomiast kamienica
Franciszka zlokalizowana przy dzisiejszej ulicy Kazimierza Wielkiego,
na rogu skrętu na prawo w dół, do stacji kolejowej, uwidoczniona
jest tutaj na fotografii Nr 1.
5B. Kamienica Franciszka
Maliszewskiego od pd. 1993 r.
(po lewej była
kamienica Kucharskich) (fot.
Ryszard Maliszewski)
5C.
Ta sama kamienica od pd. w 2009 r. (wszystkie
fot. j.w.)
5D. Kamienica „po”
Franciszku Maliszewskim od pn.wsch. 2009 r.
5E. Kamienica od pn.zach.
2009 r.
Od tego czasu
Franciszek wraz ze swoją rodziną zamieszkiwał już we własnym
domu. Kamienica
ta stoi tu do
dzisiaj i nadal należy do rodziny po Franciszku Maliszewskim.
Budowana jest w stylu charakterystycznym dla lat 30-tych. Mieszkania
są tutaj duże i wysokie, z którego to powodu dom nie obejmuje
wielu mieszkań. Parter od strony ulicy zajęty jest w większości
przez pomieszczenia sklepowe, wynajmowane przez rodzinę przed
wojną i do chwili obecnej. Wyższe piętra stanowią część
mieszkalną kamienicy, w której najładniejsze mieszkania na I
piętrze zajmowali: Franciszek Maliszewski, i drugie jego córka,
Wanda z Maliszewskich Guzikowa ze swoją rodziną. Po śmierci
Franciszka Maliszewskiego, w latach 90-tych XX wieku jego potomstwo
sądziło się trochę o podział tego spadku. Od tego czasu jest
może kamienica trochę zaniedbana i nie w całości zamieszkana,
gdyż tylko jej część należy do zamieszkałych tu Guzików.
Dzieci
Franciszka Maliszewskiego i Henryki z Kucharskich przyszły w
Olkuszu na świat jeszcze
przed zbudowaniem
tejże kamienicy. Było ich troje: Jerzy (*1924), Wanda (*1926),
późniejsza Guzikowa i Leszek (*1929). O Leszku Maliszewskim
wspominał jeden z byłych rozdziałów, zatytułowany „Artyści i
architekci”.
Rodzinie Franciszka powodziło się nieźle. Od powrotu do Olkusza
pracował Franciszek Maliszewski w Fabryce Naczyń Emaliowanych
„Westen”,będąc tutaj mistrzem warsztatów narzędziowych, na
którym to chyba stanowisku przepracował aż do lat powojennych, do
emerytury. W roku 1945, po ustąpieniu Niemców, jako specjalista od
ustawiania maszyn i mistrz narzędziowni był nawet członkiem
komisji, zajmującej się ponownym uruchomieniem fabryki (DORO [1]).
Na emeryturę odszedł w 1962 roku.
6.
Franciszek Maliszewski w starszym wieku (fot. z arch. autora)
Z wyglądu Franciszek Maliszewski był bardzo podobny do znanemu
mi w rodzinie „dawnego typu Maliszewskich”. Zmarł w Olkuszu w
wieku 75 lat i został pochowany na miejscowym cmentarzu w grobie
swoich teściów Kucharskich. Pięć lat później spoczęła tam
również jego żona.
Henryka z Kucharskich Maliszewska
(*1903)
Córka Konstantyna Kucharskiego z Olkusza, urodzona w Sędziszowie
Kieleckim z matki Emilii z Bartlińskich. Dzieciństwo i młodość
spędzała przy rodzicach w Sędziszowie i w
Olkuszu, gdzie
rodzice jej wybudowali kamienicę przy ul. 3 Maja (obecnie Kazimierza
Wielkiego).
Była to
kamienica, do której dobudował swoją kamienicę Franciszek
Maliszewski (patrz fotografia wyżej).
Kucharscy byli rodziną kupiecką, pochodzenia ziemiańskiego,
Bartlińscy zaś (według relacji Wandy z Maliszewskich Guzikowej)
rodziną ziemiańską z okolic Sędziszowa. Nazwisko Kucharski
spotykane jest często w Zagłębiu (np. w parafii Gołonóg-Dąbrowa
Górnicza), lecz że jest to nazwisko w Polsce bardzo popularne,
trudno tu wyciągać jakieś wnioski. Według słownika Rymuta w
końcu XX wieku było w Polsce prawie 40.000 osób tego nazwiska, co
świadczy zapewne o tym, że było Kucharskich wiele,
niespokrewnionych ze sobą rodzin (w herbarzach np. Kucharscy herbów:
Godzięba, Dołęga, Jastrzębiec, Korab, Lubicz, Pobóg, Prawdzic,
Rola, Szreniawa, Wczele, Wieniawa i Zagłoba).
Toteż w
regionie pomiędzy Krakowem, a Śląskiem spotyka się też to
nazwisko we Włodowicach,
Będzinie,
Wojkowicach, Ząbkowicach, Strzemieszycach, Pilicy, Żarnowcu, Łanach
Wielkich,
Kozłowie,
Chechle, Smardzowicach i Sierszy. Możliwe więc, że ta właśnie
rodzina Kucharskich
miała ongiś
jakoweś związki ze szlacheckim osadnictwem w księstwie siewierskim
lub kluczach
dóbr biskupów
krakowskicch. Jacyś Kucharscy byli wymieniani w HOKO (skróty w
Bibliografii), jako krewni Anny Rusockiej, córki dzierżawców wsi
olkuskich, Piotra i Rozalii Komorowskich od 1704 roku. Kucharscy
mieli wtedy trzymać w zastawie wieś Parcze, ale czy jest tutaj
jakiś związek z rodziną Henryki – nie wiadomo (patrz wyżej, fot. nr 4, górna linia domów).
Lista
rodzin szlacheckich województwa krakowskiego z roku 1791 wykazuje w
roku 1757 Kazimierza Kucharskiego, jako pisarza w majątku
Wygiełzów/Babice.[2] Natomiast w
Genetece można znaleźć wiele metryk ze schyłku XVIII wieku i
XIX-wiecznych do tego nazwiska w:Szreniawie, Miechowie, Słaboszowie,
Gołczy, Ulinie Wielkiej, Książnicach Wielkich i Sierczy. Jednak
najwcześniejsze metryki do tego nazwiska znalazłem w
świętokrzyskiem. Tu np. w Pińczowie małżeństwo w roku 1714 (akt
nr 7) Stanisława Kucharskiego z Agnieszką Żółkowską. W
Działoszycach od 1723 roku rodzą się dzieci Bartłomieja
Kucharskiego i Jana Kucharskiego, w 1719 rodzi się w Chmielniku
Andrzej Kucharski, i wiele, wiele jeszcze występuje tu metryk do
tego nazwiska. [3]
O
rodzinie Bartlińskich autor nie posiada żadnych konkretnych
wiadomości, poza tym, że notuje się w herbarzach dwie rodziny
Bartlińskich, herbu Nieczuła i własny, - oba zbliżone do
Nieczuji ( Rymut
wymienia w końcu XX wieku zaledwie 114 osób Bartlińskich w
Polsce).
Henryka z Kucharskich Maliszewska żyła przy mężu w Olkuszu. Mając
69 lat owdowiała, jednak nie pozostała samotna, bo w mieszkaniu
naprzeciwko mieszkała wciąż jej córka Wanda ze swoją rodziną.
Przeżywszy męża o 5 lat zmarła Henryka z Kucharskich Maliszewska
w wieku 74 lat w Olkuszu i została pochowana obok męża w grobie
swoich rodziców.
*****
Szkołę
Rzemieślniczą w Olkuszu w zawodzie ślusarskim ukończyło także
dwu kuzynów mojego dziadka, synów Antoniego Maliszewskiego „ze
Strzemieszyc”, ale obaj, w związku z dynamicznie zachodzącymi
XX-wiecznymi przemianami społecznymi nawet nie zamierzali pracować
fizycznie. Zabiegał o to zresztą już ich ojciec, starając się
synów nakłaniać do zdobycia wykształcenia wyższego. Ale
że Antoni Maliszewski żył dosyć krótko (zmarł w 1919 roku
podczas epidemii tyfusu), nie zdążył synów wykształcić i
uzyskali oni wyższy status społeczny dopiero po II wojnie
światowej. Życiorys młodszego z nich opisany jest już w Rozdziale
Nr 12. Części III. „Jedzie pociąg z daleka,
gdyż Henryk Maliszewski syn Antoniego był kolejarzem.
Kazimierz Telesfor Maliszewski
syn Antoniego syna Aleksandra
(*1901)
Pierwsze
dziecko Antoniego Maliszewskiego syna Aleksandra, urodzony w Olkuszu z matki Tekli z Kownasów.
Dzieciństwo i młodość spędzał przy rodzicach, początkowo w Olkuszu, gdzie ojciec jego miał część
drewnianego domu przy ul. Sławkowskiej, grunt uprawny, oraz udział w czynnym tutaj przynajmniej
od lat 70-tych XIX wieku kamieniołomie i wapienniku, później zaś w Strzemieszycach, gdzie z
kolei ojciec Kazimierza posiadał drugi grunt i dom (patrz wyżej).
Po śmierci ojca, gdy Kazimierz miał już 18 lat,
ważyła się w rodzinie sprawa, czy wraz z bratem swoim, młodym
jeszcze Henrykiem, ma on objąć w posiadanie przeznaczony im przez
ojca dom w Olkuszu, czy też mają obaj zamieszkiwać w
Strzemieszycach, a działki w Olkuszu sprzedać.
Wydaje się, że na początku lat 20-tych XX wieku,
dorosły już Kazimierz „przymierzał się nawet do życia w
Olkuszu”ostatecznie zwyciężyła jednak druga koncepcja, tym
bardziej, że dom Antoniego zajęty był częściowo przez lokatorów. Już więc
na początku lat 20-tych dom, wraz z przyległą działką gruntu przeszedł w ręce Kocotów i
Windysów, dzięki czemu „strzemieszyccy Maliszewscy” uniknęli
przyszłego wywłaszczenia z tej własności w roku 1942, a Kocotowie
i Windysowie ją stracili w efekcie wymuszonego przejęcia przez
okupacyjne władze niemieckie.
Inne działki gruntu „po Antonim
Maliszewskim” przy ul. Sławkowskiej w Olkuszu, również zostały
wówczas sprzedane przez „strzemieszyckich Maliszewskich” miastu,
Władysławowi Maliszewskiemu synowi Tomasza, oraz Józefowi i
Feliksowi synom Ludwika Maliszewskiego, o czym już kilkakrotnie w
niniejszym cyklu artykułów wspominałem (4E, 4G i 4K).
Łąkę „za wapiennikiem” (a więc później
za Ogrodem miejskim, obecnie za „ruskim targiem”)
sprzedano chyba dopiero po II wojnie, podobnie jak i
grunt po przeciwnej stronie ul. Sławkowskiej
(gdzie po wojnie urządzono bazę PTSB, a obecnie teren
handlowy Biedronki itp.).
7. Mapa Nr I. Działki „strzemieszyckich
Maliszewskich” przy ul. Sławkowskiej
w I poł. XX wieku (fragment większej mapy
; Oprac. Ryszard Maliszewski ;
1999 ; Grafika Jerzy Lisowski 2000 ; uzup.
Ryszard Maliszewski ; wg DORO [4])
W 1930 roku zawarł Kazimierz Maliszewski w
Strzemieszycach związek małżeński z Różą
Wacławą z Blumów, która w roku 1931 urodziła mu
córkę Annę (potem poznańska dentystka ; obecnie na emeryturze). Więcej dzieci nie mieli. W 1951 roku Kazimierz
wyjechał wraz z rodziną do Poznania (prawdopodobnie był to wyjazd służbowy), gdzie też osiedlił się na stałe.
Kazimierz w jakimś tam sensie musiał być związany z powojennymi
władzami socjalistycznymi, gdyż do śmierci pracował na wysokim
stanowisku w Najwyższej Izbie Kontroli (NIK). Kazimierz Telesfor
Maliszewski syn Antoniego zmarł w Poznaniu w wieku 59 lat i tamże
został pochowany.
8. Poznań, lata przedwojenne XX w. (źródło:
Internet, str.:
Przypisy:
[1]. DORO (skróty
w Bibliografii), t. II. str 301
[2]. Lista rodzin
szlacheckich województwa krakowskiego 1791 r.
[3]. Internet,
Geneteka
[4]. DORO, t.
I.,str
523-527
[5]. DORO (skróty
w Bibliografii), t. I., str 154, 329
Bibliografia
Źródła archiwalne i
terenowe:
1. Archiwum Państwowe Chrzanów
Akta Miasta Olkusza: - Akta
Metrykalne, w tym Regestr Metryk Parafii Olkusz,
-
Akta Gruntów Słowiki i Katowskie, sygn. 54,
-
Akta Własności po-Augustiańskiej, sygn. 1 i 1A,
2. Wypisy z akt USC parafii: Olkusz,
Strzemieszyce, metryki z Geneteki,
Regestr
Metryk Olkusz
4. Dane z nagrobków: Olkusz, Zagłębie ogółem,
Włodowice Będzin, Wojkowice,
Ząbkowice,
Strzemieszyce, Pilica, Żarnowiec, Łany wielkie,
Kozłów,
Chechło, Smardzowice, Siersza i Trzebinia
5. Pamiętniki i relacje ustne:
- Ryszard
Maliszewski, Historia małopolskiej gałęzi rodziny
Maliszewskich
(Opracowanie w posiadaniu autora),
- Relacja
Genoefy z Sajdaków Maliszewskiej z Kędzierzyna,
-Relacja Wiktora Maliszewskiego ze
Strzemieszyc
- Relacja
Barbary z Maliszewskich Pietrasowej z Olkusza,
-Relacja Władysława
Maliszewskiego syna Stefana z Olkusza,
-Relacja Flawiusza Maliszewskiego z Krakowa
- Relacja
Longiny z Maliszewskich Grossmanowej z Olkusza
6. Materiał kartograficzny:
-Ryszard Maliszewski, „Przedsiębiorstwo rodzinne” Maliszewskich przy ul. Sławkowskiej (fragment)
7. Materiał fotograficzny z arch. autora
Źródła i opracowania
drukowane:
1. Dzieje Olkusza i Regionu Olkuskiego, pod
red. K. Kiryka i R. Kołodziejczyka,
Warszawa- Kraków 1978. (Skrót; DORO)
- Górzyński S., Kochanowski J., Herby szlachty polskiej, warszawa 1994.
3. Gajl T., Herby
szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Gdańsk-Inowrocław
2003.
4. Rymut K., Nazwiska Polaków, wersja
internetowa z wyszukiwarką nazwisk
(http://herby.com.pl/).
5. Wiśniewski J., Historyczny opis
kościołów, Mariówka Opoczyńska, Kielce 1933.
(Skrót: HOKO)
Internet:
- Internet, Lista rodzin szlacheckich województwa
krakowskiego 1791 r.
- Internet, Geneteka
*****
(Uwaga: Wolno kopiować i cytować jedynie pod
warunkiem
podania źródła i
autora artykułów !)
