Mitologia
– Letnie Dziady (Dożynki i Merkuralia)
[Kalendarz agrarny dawnych Słowian
kończył się właściwie po okresie
zbiorów, a więc przeważnie w
sierpniu. Tylko niektóre obrzędy „zahaczały”
o wrzesień i październik, o czym
już wcześniej wspominałem.]
W sierpniu, zarówno w krajach
słowiańskich, jak i Starożytnym Rzymie obchodzono cały cykl
pomniejszych świąt agrarnych, powiązanych z zakończeniem okresu
zbiorów.
A ponieważ Bożkowie i Bogowie
Płodności każdorazowo posiadali ścisłe związki z Podziemną
Krainą Zmarłych, odprawiano wówczas także obrzędy typu
„Dziadów”, w czasie których oddawano cześć Zmarłym Przodkom.
Znakomite i wielokrotnie tutaj cytowane
źródło internetowe Jakuba Jasińskiego „Imperium Romanum” [1]
podaje na sierpień następujące obrzędy [moje przypiski w
nawiasach]:
12 sierpnia
- bóg Merkury znany był ze swoich oszustw i przebiegłości.
Był szczególnie popularny wśród ludzi interesu i kupców, którzy
płacili 10% swoich dochodów na rzecz świątyni tego boga. Za te
pieniądze organizowano święto publiczne przypadające w tym dniu;
święto Herkulesa. [Jak wiadomo, rzymski
Merkury był ścisłym odpowiednikiem greckiego
„Psychopomposa”-Hermesa i jako taki posiadał powiązania z
Krainą Zmarłych (jako Przewodnik Dusz, tak jak słowiański
Weles).]
1. Grecki Hermes-Psychopompos (źródło: https://historiadelamodas.blogspot.com)
13 sierpnia
- Nemoralia – było to święto bogini Diany. Niewolnicy mieli dzień wolny. W dniu tym oddawali oni cześć bogini Diane w świątyni na Awentynie, zgodnie z tradycją, która głosiła, że zbudował ja król Serwiusz Tulliusz, pochodzenia niewolniczego. Ponadto tego dnia wszystkie kobiety tradycyjnie myły włosy.
- Vertumnalia – święto boga Vertumnusa i
bogini Pomony. [Diana posiada związki z tzw „Boginią z
Drzewa”, o której dalszy artykuł, również w sierpniu.]
2. Bogini sadów i ogrodów Pomona (źródło: Wikipedia)
17 sierpnia
- Portunalia.
- Consualia
– festiwal miał miejsce dwukrotnie: 21 sierpnia i 15 grudnia.
Tego dnia Rzymianie czcili Consusa, boga opiekującego się ziarnem
zgromadzonym w spichlerzach albo Neptunusa Equestrisa. Według
Plutarcha Neptunus Equestris i Consus były to różne nazwy na tego
samego boga. Co roku odsłaniano ołtarz poświęcony bóstwu, i
który został pogrzebany w Circus Maximus. Pierwszym, który według
tradycji odnalazł ołtarz był Romulus. Podczas consualiów
wszystkie konie, osły i muły były ozdabiane wieńcami i zwalniane
od pracy. W Circus Maximus odbywały się wówczas wyścigi konne,
zaś w jego podziemiach składano ofiary na ołtarzu Consusa,
udostępnianym tylko w czasie tego święta. Wedle rzymskich podań
właśnie podczas Consualiów miało dojść do porwania Sabinek.
Święto miało charakter rolniczy oraz archaiczny i symbolizowało
koniec zbiorów.
3. Consualia (źródło: http://www.imperiumromanum.edu.pl/religia/swieta-rzymskie/consualia/)
19 sierpnia
- Vinalia Rustica – tego dnia świętowano
zbiory winogron, warzyw i czas płodności natury. W czasie święta,
ogródki, targi i winnice były poświęcane najstarszej formie
Wenus – Venus Obsequens. Celem święta było poproszenie
Jowisza, aby ten nie sprowadzał sztormów, gradu, silnych opadów
lub powodzi zanim winogrona nie dojrzeją. Ponadto pytano go o to,
kiedy będzie najlepszy czas na żniwa. Tego samego dnia czczono
Wenus jako boginię wegetacji i ogrodów. [Wenus – inna
hipostaza „Bogini z Drzewa”.]
- Vulcanalia
– święto ku czci Wulkana, boga ognia. W tym
czasie czczono także inne bóstwa: Maia, Hora i Ops. Świątynia
Wulkana w Rzymie zlokalizowana była na Forum Romanum u podnóża
Kapitolu. Przybytek Wulkana znajdował się także na Polu Marsowym.
Co ciekawe etruscy kapłani (haruspikowie) zalecali Rzymianom, by
świątynia Wulkana powinna być zawsze poza granicami miasta.
- Opiconsivia (święto Ops Consivii)
– święto ku czci Ops, rzymskiej bogini płodności, urodzaju i
bogactwa, czczonej także jako opiekunka rolnictwa. Święto
symbolizowało koniec zbiorów, a podobne święto miało miejsce
dnia 19 grudnia, kiedy to świętowano przechowywanie zboża.
Nierzadko święto kojarzono także z Consus, opiekunem ziaren i
podziemnych pojemników do przechowywania pożywienia (silosy). W
czasie festiwalu, Westalki i Pontifex Maximus, ubrany w
białe szaty i niosący praefericulum – wykonaną z brązu
misę do składania ofiar, wchodzili do świątyni bóstwa w Regii.
W dawnych czasach rzymskich festiwal odbywał się w głównym
miejscu magazynowania ziarna w stolicy.
- Volturnalia – święto obchodzone w celu
ochrony wciąż dojrzewających owoców przed zepsuciem w gorących
południowo-wschodnich wiatrach (często występujących w tej porze
roku). W czasie święta czczono Volturnusa, boga rzecznego
i południowo-wschodniego wiatru.
Na temat obchodzonego w tym okresie w
całej słowiańszczyźnie Święta Dożynek, tak wiele podają
przeróżne źródła internetowe, że nie ma potrzeby zbyt wielu
informacji tego typu tutaj cytować. Można co najwyżej dla
uzupełnienia podać linki do tematu. [2]
4. Dożynki (źródło:
Wikipedia)
Przypisy:
