Dawne rodziny 5. Część  III „Przedsiębiorstwo rodzinne”

przy ul. Żuradzkiej

(pochodzenie rodzin, losy w Olkuszu, koligacje)

Autor: Ryszard Maliszewski

Na północnej skrajnej działce potomnej po Macieju Maliszewskim przy ul. Żuradzkiej (na mapach i fotografiach niniejszego cyklu artykułów oznaczonej symbolami 2D, 2E i 2F) niektórzy spadkobiercy z rodziny (o nich traktować będzie następny, dalszy artykuł) nastawili się również na usługi innego typu. Nie licząc czasowo tylko prowadzonej kuźni Mikołaja Maliszewskiego syna Jacka, nie było tu już innego rzemiosła, choć „gospodarstwo”, czyli wynajem mieszkań zdarzało się samemu Mikołajowi aż do śmierci. Tak więc tylko Mikołaj Maliszewski syn Jacka był tutaj kontynuatorem tradycji swoich poprzedników, wszakże dopiero „na starsze swoje lata”, od początku XX wieku.

Mikołaj Maliszewski syn Jacka syna Macieja (*1854)

Czwarte dziecko, a trzeci syn Jacka Maliszewskiego syna Macieja, urodzony w Olkuszu z matki Anny z Krytowskich. Dzieciństwo i młodość spędził Mikołaj w Olkuszu przy rodzicach, w rodzinnym domu Nr 77 przy ulicy Żuradzkiej. Gdzie zdobył czeladnictwo i mistrzostwo w zawodzie kowala i ślusarza (podobnie jak jego brat Jan Andrzej), - nie wiem, możliwe jednak, że już przed 1879 rokiem pracował w Bolesławiu koło Olkusza, w majątku von Kramstów, właścicieli wymienionej wsi górniczej.

Dobra bolesławskie, wraz z odkrywkową kopalnią rud cynku i ołowiu, zakupił od hrabiego Mycielskiego na licytacji sądowej niemiecki przemysłowiec Christian Gustaw von Kramsta w roku 1864.[1] [2] Potem, po tegoż śmierci, od 1869 roku należały one do jego spadkobierców: Georga (Jerzego), Egmonta i Paulina, którzy w roku 1883 utworzyli tutaj „Gwarectwo von Kramsta”, które nie przetrwało jednak długo, gdyż już w roku 1891 Kramstowie sprzedali je wraz z dobrami ziemskimi innej spółce akcyjnej. [3] Pomimo zmiany właścicieli Mikołaj Maliszewski nadal pracował w tymże majątku, ale zapewne już wtedy jego współpraca z nimi na tyle uległa pogorszeniu, że zaczął planować usamodzielnienie się na odziedziczonej po ojcu działce przy ul.Żuradzkiej/Szpitalnej w Olkuszu (rok śmierci Jacka Maliszewskiego – 1890).

U Kramstów, jako mistrz kowalstwa i ślusarz, na posadzie „Zarządcy technicznego” prowadził Mikołaj przez wiele lat warsztat kowalski, pracujący na potrzeby zakładów przemysłowych tego przedsiębiorstwa, do którego np. już w 1875 roku należał: browar, gorzelnia, kopalnia i płuczka galmanu. Nie był tam oczywiście Mikołaj żadnym „dyrektorem”, bo na tych stanowiskach zatrudniali Kramstowie inżynierów, lecz „miał pod sobą” grupę rzemieślników-robotników, a co najważniejsze, czuł się kimś znacznym, bo „obracał się w towarzystwie dozoru majątku” i w bliskości właścicieli. W związku z powyższym, najprawdopodobniej nie miał Mikołaj w Bolesławiu żadnej własności, będąc tutaj tylko pracownikiem von Kramstów, ale miał tam na pewno coś „po teściach” Paszkowskich. Możliwe zresztą nawet, że zamieszkiwał wówczas w ich domu (ale nie wiem który to był dom i czy do dzisiaj istnieje), bo oczywistym jest, że nie w ocalałym do dzisiaj w Bolesławiu dworku, w którym zamieszkiwali inżynierowie (właściciele mieszkali w innym, większym dworze, który już nie istnieje [stał w dzisiejszym parku bolesławskim]).

1. Dworek w Bolesławiu (źródło: Olgerd Dziechciarz PZO (skróty w Bibliografii- wkładka) 

Wszystkie te szczegóły w życiorysie Mikołaja Maliszewskiego, a także i fakt, że w ówczesnej rodzinie Maliszewskich z Olkusza wciąż jeszcze żywe były tradycje „pochodzenia z lepszego stanu” (dopiero trzecie pokolenie od Józefa „ze Strzemieszyc”) zaważyły zapewne na tym, iż Mikołaj syn Jacka przez całe życie znany był z „kumania się przede wszystkim ze szlachtą”. Widać hołdował poglądowi pradziadka, że „trzeba zawsze trzymać z wielkimi panami”. Nie było to wtedy zresztą czymś wyjątkowym, bo zwyczajowi temu hołdowali także w rodzinie np. brat Jacka, Maciej Maliszewski młodszy i ich brat najmłodszy, mój pra-pradziadek Aleksander „z ul. Sławkowskiej”. Toteż nic dziwnego, że znał Mikołaj blisko rodzinę Mroczkowskich z Olkusza i był nawet przyjacielem „starszego” z nich, Roberta Mroczkowskiego, który (gdy jeszcze żył w latach 20-tych XX wieku) był zagorzałym automobilistą, podobnie jak syn Mikołaja, Henryk Maliszewski. [4] Poza tym należy pamiętać i o tym, że rodzony brat Mikołaja, Jan Andrzej Maliszewski, żonaty był do 1873 roku z Marianną z Mroczkowskich, co musiało wpływać na wzajemne kontakty obu wymienionych rodzin.

Małżeństwo z Cecylią z Paszkowskich, córką oficjalisty dworskiego u von Kramstów, zawarł

Mikołaj Maliszewski w 1879 roku i pozostał w tej miejscowości przez co najmniej 22 lata.

Tamże przyszły na świat wszystkie dzieci Mikołaja i Cecylii: Władysława (1880), Stefania (1882),

późniejsza Barwicka, Antoni (1885), Edward (1887), Marianna (1890), późniejsza Zielonkowa,

Leon (1894) i Henryk (1897).

Około 1900 roku Mikołaj rozpoczął w Olkuszu budowę własnego domu przy ulicy Szpitalnej

(róg Żuradzkiej), na działce odziedziczonej po ojcu. Była to 1/2 działki zakupionej przez

Jacka w 1866 roku od brata, Macieja młodszego (działkę tę podzielono co prawda na trzy części,

dla Franciszka Wincentego, również syna Jacka, dla Mikołaja i dla siostry obu, Leonardy z Maliszewskich Lutyńskiej, ale powierzchniowo część Mikołaja stanowiła połowę działki macierzystej od wschodu). Na Mapie Nr I niniejszego artykułu i fotografii Nr 3, oraz na dalszej fotografii Nr 4, miejsce to i zbudowany w 1902 roku dom Mikołaja oznaczone są symbolem 2E.

2. Mapa Nr I. Północna skrajna działka „po” Macieju Maliszewskim

    przy ul. Żuradzkiej/Szpitalnej po roku 1902 (oznaczenia: 2D dom

    po Macieju młodszym (Kłysińskich), 2E dom Mikołaja Maliszewskiego,

   2F dom Lutyńskich ; Rekonstrukcja wg szkicu z natury ; opracował

   Ryszard Maliszewski 2014)

3. Północne skrajne działki j.w. ok. 1982 (?) r. (oznaczenia j.w. ;

     źródło: fot. z arch.Tomasza Strojnego, Przegląd Olkuski,

     „Poznaj z nami dawny Olkusz”, „Okno z widokiem na dawny Olkusz”,

     Emilia Kotnis-Górka)

Na cytowanej wyżej fotografii, tenże wykończony w 1902 roku, rozległy, parterowy dom, zbudowany na planie litery „L”, widoczny jest od strony północno-zachodniej. Wygląd domu Mikołaja od strony południowo-wschodniej przedstawia cytowana dalej fotografia Nr 4 (rok 1938/39). Wykonano ją przed położeniem na ul. Żuradzkiej nowej nawierzchni, gdyż stara była już na tyle zniszczona, iż przypominała bardziej wiejską, polną drogę, niż miejską ulicę.

4. Ulica Żuradzka „w remoncie” w 1938/39 roku (po lewej stronie ulicy

    u góry - dom Mikołaja Maliszewskiego z 1902 roku ; źródło:

    z archiwum Pawła Barczyka [OF])

Mniej więcej to samo ujęcie przedstawia zamieszczona niżej współczesna fotografia, oraz dalsze, uzupełniające ją.

5. Ten sam widok fragmentu ulicy w 2009 r. (fot. Ryszard Maliszewski)

6. Ten sam widok bliżej 2009 r. (fot. j.w.)

7. Dom „po” Mikołaju Maliszewskim już w rękach innych

     właścicieli w roku 2009 (widok od pn/wsch ; fot. Ryszard Maliszewski)

8. Ten sam dom od ul. Szpitalnej w 2009 r. (od pn/wsch. ; fot. j.w.)

9. Widok na podwórze domu po Mikołaju Maliszewskim w 2009 r. (fot. j.w.)

„U progu starości”, porzuciwszy pracę w Bolesławiu, wprowadził się 48-letni już Mikołaj Maliszewski, do nowo wybudowanego domu wraz z żoną i młodszymi dziećmi : 17-letnim wówczas Antonim, 15-letnim Edwardem, 12-letnią Marianną, 8-letnim Leonem i 5-letnim Henrykiem. W Bolesławiu pozostały na stałe jego najstarsze córki : 25-letnia Władysława, prowadząca u właścicieli tych dóbr pracownię krawiecką „na 10 szwaczek” i 20-letnia Stefania, wydana tam za mąż w roku 1901 za Antoniego Barwickiego z Bolesławia.

W roku 1912 Mikołaj wydał w Olkuszu za mąż następną córkę, Mariannę (z męża Zielonkowa), zaś synów kształcił w miejscowej Szkole Rzemieślniczej.

O majątku osobistym Mikołaja wiadomo z różnych źródeł. Jak już wspomniałem wyżej, był on właścicielem połowy działki narożnej przy ul. Szpitalnej i Żuradzkiej, na której, na „gołym polu” postawił własny dom (jego rozplanowania nie przytaczam). Od działki Lutyńskich (na Mapie Nr I i fotografii Nr 3 oznaczonej symbolem 2F) i działki Kłysińskich (po Franciszku Wincentym, starszym bracie [ur.1850 r.] Mikołaja, który wyemigrował z Olkusza na stałe, oznaczonej symbolem 2D), dom Mikołaja odgrodzony był niewysokim murem kamiennym (nie zachowanym obecnie w całości).

Przed wojną, w rodzinnym domu przy ulicy Szpitalnej zamieszkiwały również, wraz ze swoimi już rodzinami młodsze dzieci Mikołaja: Marianna z Maliszewskich Zielonkowa i Henryk, który w przyszłości stał się znaną w Olkuszu osobistością (patrz inny rozdział).

Pierwotnie dom nie miał południowego poddasza, które wykonali dopiero Szczurowscy, gdy dom ów wykupili w całości od spadkobierców Mikołaja Maliszewskiego. Po śmierci bowiem Mikołaja, oraz śmierci Henryka i Marianny Zielonkowej, dom po Mikołaju dostał się ostatecznie w ręce spadkobierców po córce Mikołaja, Stefanii Barwickiej z Bolesławia. Wnuczek Mikołaja, - Jerzy Maliszewski syn Edwarda Jana , zamieszkały w 1992 roku w Szczawnie Zdroju koło Wałbrzycha tłumaczył ten fakt w taki sposób, że po 1945 roku cały dom zakupił od spadkobierców Mikołaja ich kuzyn Szczurowski, ożeniony z córką Stefanii Barwickiej, Stanisławą z Barwickich Szczurowską. W latach 90-tych XX wieku starsza pani Stanisława Szczurowska (wnuczka Mikołaja), wciąż jeszcze w omawianym domu zamieszkiwała, gdzie odwiedzał ją kilka razy autor, otrzymując od niej wiele informacji na temat tej gałęzi rodziny.

W XX wieku, po II wojnie światowej, oprócz spadkobierców Mikołaja - dom ten zamieszkiwali również inni lokatorzy. Bywałem tamże często z rodzicami w dzieciństwie, gdyż w zachodnim skrzydle tego domu w latach 50-tych XX wieku mieszkała czasowo, wraz z mężem i dziećmi, kuzynka mojego ojca, Maria z Maliszewskich Stanisławska (z tczewskiej gałęzi rodziny, córka Feliksa Maliszewskiego syna Ludwika), która po wojnie została w Olkuszu.

O innym majątku Mikołaja w Olkuszu brak mi szczegółowych wiadomości. Jerzy syn Edwarda

ze Szczawna podawał co prawda, że Mikołaj miał w Olkuszu 6 ha gruntu, który później został

rozsprzedany, ale jest to chyba informacja przesadzona, bo według mojej wiedzy, przy dawnej

ulicy Wiejskiej w Olkuszu, „Pod Czerskiem” („Na Katowskiem”) działka spadkobierców Mikołaja

obejmowała najwyżej 4.000 m2 powierzchni, a nie 6 ha. Możliwe jednak, że Mikołaj Maliszewski mógł posiadać jakiś inny jeszcze grunt w Olkuszu, o czym ja na razie nic nie wiem. W latach 60-tych i 70-tych XX wieku przez środek tych gruntów na linii wschód-zachód przeprowadzono trasę szybkiego ruchu z Krakowa do Katowic, po południowej stronie tejże zbudowano bloki mieszkalne przy nowej ul. Skalskiej, a po północnej nową Halę Widowiskowo-Sportową. W związku z tym właścicieli z tych gruntów wywłaszczano, za symbolicznym odszkodowaniem. Być może jednak spadkobiercom Mikołaja Maliszewskiego udało się tam „coś ocalić”, o czym jednak nie posiadam konkretnych informacji. Mojemu ojcu (po Stefanie Maliszewskim synu Ludwika) zabrano tam np. „wszystko”, za wyjątkiem niewywłaszczonych urzędowo „jakichś tam nędznych” 300 m2, o których, w związku z całkowitą zmianą planów, nikt nie wie, gdzie to wypada (!). Może gdzieś na trawnikach obok hali sportowej (???).

10. Mapa Nr II. Posiadane przez rodzinę działki na „Katowskiem” (fragment planu

      z lat 60-tych XX wieku ; z archiwum autora)

11. Grunty „Na Katowskiem” ok. 1963-65 roku (oznaczenia: 5. Grunty „Katowskie” ; źródło: fot. z     arch. Tomasza Strojnego, Przegląd Olkuski, „Poznaj z nami dawny Olkusz”, „Okno z widokiem na dawny Olkusz”, Emilia Kotnis-Górka) [5]

Mikołaj Maliszewski, jak to już wspominano, był kowalem-ślusarzem. Na swojej działce przy ulicy Szpitalnej jeszcze w czasie I wojny światowej prowadził czynnie kuźnię-warsztat, na starsze jednak lata

wykonywania zawodu poniechał. Jeżeli więc ktoś dzisiaj uważa, że w tamtych odległych czasach działał w Olkuszu jeden tylko kowal, Jan Jarno, to jest w błędzie. Było ich w Olkuszu działających od schyłku XIX wieku i początków XX co najmniej kilku, z których do mojej rodziny należeli np.: „z ul. Żuradzkiej” Jan Andrzej Maliszewski i Mikołaj Maliszewski, a także nawet mój dziadek, czeladnik kowalstwa Stefan Maliszewski „z ul. Sławkowskiej”, który jednakże bardzo młodo zmarł (1919 r.)

Przez całe swoje życie prowadził Mikołaj Maliszewski „żywot spokojnego mieszczanina”, nie udzielając się w polityce. W czasie powstania styczniowego miał dopiero około 10 lat, za rewolucji 1905 roku był już za stary na „patriotyczne fanaberie”, tym bardziej w czasach I wojny światowej i po niej. Kilka lat przed swoją śmiercią przeżył Mikołaj osobistą tragedię, gdy zmarł w wyniku samochodowego wypadku jego najmłodszy syn Henryk, mający dopiero 35 lat. Zapewne w następstwie tego zdarzenia, w tym samym roku zmarła żona Mikołaja, a matka Henryka (rok 1932). Mikołaj Maliszewski zmarł w Olkuszu w wieku 83 lat i został pochowany na nowym już cmentarzu parafialnym „na Piaskach”, obok swej żony Cecylii z Paszkowskich, którą przeżył o 5 lat.

Cecylia z Paszkowskich Maliszewska (*1858)

Córka Wincentego Paszkowskiego z Bolesławia, urodzona w Pilicy z matki Cecylii z Baczakiewiczów, żona Mikołaja Maliszewskiego syna Jacka.

Jerzy Maliszewski syn Edwarda Jana (wnuczek Mikołaja) podawał informację, że jego babcia

była pochodzenia szlacheckiego, a jej ojciec był rządcą majątku rolnego w Bolesławiu.

Rzeczywiście, w herbarzach notowane są szlacheckie rodziny Paszkowskich przy herbach: Leliwa,

Abdank, Radwan, Roch III, Ślepowron, Zadora i własny (Zadora odm.).

W krakowskiem występowała szczególnie rodzina Paszkowskich herbu Zadora. Z tych ewentualnie

mogła wywodzić się rodzina Cecylii, ale nie ma co do tego żadnej pewności.

Potwierdzeniem tego przypuszczenia mogą być np. informacje z Listy rodzin szlacheckich województwa krakowskiego z 1791 roku, wykazującej w roku 1724 Józefa Paszkowskiego jako ekonoma w majątku Wrocimowice, w 1742 Jana Paszkowskiego jako ekonoma w majątku Mokrsko, a w roku 1750 Wojciecha Paszkowskiego jako ekonoma w majątku Węgrzynowice Górka. [6]

Inne źródło internetowe (publikacja metryk) wymienia w Olkuszu, już w roku 1743 urodzenie Eżbiety Paszkowskiej (akt nr 943) i w roku 1747 Salomei Paszkowskiej (akt nr 1203), w roku 1754 ślub Jakóba Gabrysiewicza z Ewą Paszkowską, w 1755 ślub Szymona Pińczowskiego z Maryanną Paszkowską (akt nr 76), w 1767 ślub Józefa Borońskiego z Teressą Paszkowską (akt nr 133), a w roku 1793 ślub Walentego Kłapucińskiego (?) z Zuzanną Paszkowską (akt nr 63) (jest to „nasz” Walenty Kłapciński, „Cieśla Miejski” na urzędzie w Olkuszu, który w tymże właśnie roku sprzedał Józefowi Maliszewskiemu synowi Kazimierza dworek Nr 77 na „Przedmieściu Żuradzkim ??? - patrz artykuł Nr 1. niniejszego cyklu, zatytułowany „Dworek Janikowskich” i artykuł Nr 2. o tytule „Ze szlacheckiego dworku do miasta”). Możliwe, że przed tym ślubem Walenty Kłapciński potrzebował nagle sporej kwoty gotówki i tenże dworek, w którym właściwie nie mieszkał – zdecydował się sprzedać.

Byli Paszkowscy w tym czasie także i w Krakowie, w świętokrzyskiem spotykało się często „żony” z Paszkowskich, szczególnie w XIX wieku, także samo w śląskiem, ale że rejestry nie obejmują wszystkich ksiąg, nie udało mi się znaleźć jakichkolwiek pewnych powiązań z „naszą” Cecylią Paszkowską. [7] Można jednak założyć, że ci Paszkowscy z Bolesławia byli blisko spokrewnieni z olkuskimi Paszkowskimi.

Według słownika Rymuta, w końcu XX wieku było w Polsce 7.361 osób o nazwisku Paszkowski,

z czego najwięcej w warszawskiem (841), łódzkiem (339) i wrocławskiem (333). W katowickiem

było ich 225 osób, a w krakowskiem 103. Baczakiewiczów notowano tylko 8 osób (warsz.), co

może dowodzić, że nazwisko to jest w zaniku, albo było zniekształcone. W herbarzach podawana

była co prawda rodzina Baczankiewiczów zapomnianego herbu, ale ta, zupełnie już w Polsce

zanikła.

Nazwisko Paszkowski spotyka się bardzo często na cmentarzach w Zagłębiu, szczególnie w Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu, Ząbkowicach, Czeladzi, ale także w okolicach Trzebini, np. w Karniowicach. Jerzy Maliszewski syn Edwarda znał rodzinę babci (z drugiego pokolenia), zamieszkałą w Kazimierzu koło Strzemieszyc. Był to prawdopodobnie bratanek Cecylii. Przed wojną, gdy Jerzy był jeszcze dzieckiem, przedstawiono go kiedyś u stryja Leona Maliszewskiego w Ząbkowicach „wujkowi Paszkowskiemu”. Stryj Leon do śmierci utrzymywał z nimi kontakt.

Zupełnie możliwe, że była to ta sama rodzina (może w szerszym znaczeniu), która spowinowacona

była z matką autora niniejszego cyklu artykułów, Lucyną ze Ślęzaków, gdyż siostra jej matki, Józefy z Wystupów, wyszła w Sosnowcu za mąż za Paszkowskiego. Jeszcze po II wojnie Lucyna Maliszewska utrzymywała z „ciotką Paszkowską” ze Sosnowca jakieś kontakty, choć niezbyt może częste. Ciotka ta uważała się zawsze za kogoś „lepszego”, jej mąż był przedwojennym urzędnikiem, a jego rodzina szczyciła się szlachectwem. Chociaż więc Wystupowie również byli szlacheckiego pochodzenia, ciotka uważała, że tylko ona w rodzinie „zrobiła dobrą partię”, zaś jej siostra (moja babcia po mamie) „poświęciła życie dla szaraczka”.

Ojciec Cecylii, jak to często bywało u drobnej szlachty, był oficjalistą dworskim, najpierw u

właścicieli majątku w Pilicy, a później u von Kramstów w Bolesławiu. Dzieciństwo spędziła zatem Cecylia z Paszkowskich przy rodzicach w Pilicy i Bolesławiu. Tutaj w roku 1879 wyszła za mąż za Mikołaja Maliszewskiego z Olkusza. Wszystkie dzieci Mikołaja i Cecylii z Paszkowskich wychowywały się w Bolesławiu. Po powrocie Mikołaja i jego rodziny do Olkusza (rok 1902), Cecylia spędziła tam resztę swego życia, podobno utrzymując nadal żywe kontakty z rodziną Paszkowskich z Zagłębia. Największą troską tej delikatnej podobno i wrażliwej kobiety, była wieczna obawa o bezpieczeństwo najmłodszego syna, Henryka, który choć doskonale się uczył i osiągnął wyższe wykształcenie, - poświęcał się od młodych lat, nowej wówczas namiętności – automobilizmowi. Nie tylko kupował bowiem Henryk samochody (co w owych czasach nie było raczej częste u średnich warstw społecznych), nie tylko namiętnie nimi jeździł, ale i brał udział w organizowanych w Zagłębiu i Warszawie wyścigach samochodowych i „motocyklowych z koszem”. Toteż matka bezustannie drżała o zdrowie i życie „szalonego” syna. Po nieszczęśliwym wypadku w wyścigach, gdy młody jeszcze Henryk zmarł na skutek odniesionych obrażeń, jego 74-letnia już matka również zakończyła życie i została pochowana na nowym cmentarzu olkuskim, na Piaskach.

Stefania Helena córka Mikołaja syna Jacka z Maliszewskich Barwicka (*1882)

Drugie dziecko i druga córka Mikołaja syna Jacka, urodzona w Bolesławiu z matki Cecylii z Paszkowskich. Dzieciństwo i młodość spędziła przy rodzicach w Bolesławiu, którego zresztą już nie opuszczała do końca życia, gdyż w 1901 roku wyszła tutaj za mąż za Antoniego Barwickiego. O rodzinie Barwickich nie ma autor wielu informacji. Według słownika Rymuta, w końcu XX wieku żyło w Polsce 993 osoby tego nazwiska, z czego najwięcej w radomskiem (144), kieleckiem (139) i katowickiem (128).

Być może rodzina tych „naszych” Barwickich wywodziła się z Kłobucka w śląskiem, gdyż znalazłem tamże liczne dosyć wpisy w aktach metrykalnych. W 1777 roku (akt nr 101) rodzi się tutaj Salomea Barwicka, córka Józefa i Justyny. Tenże ma tu jeszcze w roku 1775 syna Jana (akt nr 56), a w roku 1781 syna Franciszka (akt nr 11. W 1789 Janowi Barwickiemu i Mariannie rodzi się syn Wincenty, zaś Szymonowi i Jadwidze Barwickim córka Salomea (akt nr 219). Wpisów dotyczących urodzeń osób tego nazwiska jest tutaj aż 15. Można z tego wyciągnąć wniosek, że było to wówczas jakoweś „gniazdo” tej rodziny. W XIX wieku widać „tych” Barwickich także i w świętokrzyskiem, w okolicach Wąchocka, co ukazuje kierunki ich rozprzestrzeniania się. [8]

A ponieważ zarówno okolice Kłobucka, jak i Wąchocka obfitowały w mnogość majątków ziemskich, tamże mogli szukać sobie zatrudnienia reprezentanci tej rodziny. W herbarzach jednak rodziny tego nazwiska nie znalazłem.

Spośród dzieci Stefanii z Maliszewskich Barwickiej, do Olkusza przybyła jedynie pani Stanisława (dla bliskich Danuta) Szczurowska, która wyszła za mąż za Szczurowskiego z Olkusza. Ów „kuzyn” Jerzego syna Edwarda Jana Maliszewskiego ze Szczawna, który w 1945 roku zakupił od spadkobierców Mikołaja dom przy ulicy Szpitalnej/Żuradzkiej, pochodził zapewne ze Szczurowskich, którzy na rogu Szpitalnej i Gęsiej mieli swój piętrowy dom (obok domu „Kłysińskich”). Dom ten widoczny jest na fotografii Nr 3, na prawo od 2D). Ponieważ dawniej działka ta należała chyba do Janikowskich (lub ich spadkobierców), widocznie Szczurowscy kiedyś działkę tę zakupili.

Szczurowscy zamieszkiwali w Olkuszu już od początku XIX wieku. W 1819 roku np., nieznany z imienia Szczurowski opłacał czynsz z gruntu „na Katowskiem” (Słowiki). W 1859 roku Ignacy Szczurowski kupował grunt „poaugustiański” na licytacji, prawdopodobnie przy ul. Sławkowskiej, tam, gdzie Aleksander Maliszewski (prapradziadek autora kroniki). Tamże również kupował ziemię Jan Szczurowski. Widać więc, że w XIX wieku rodzina ta była już w Olkuszu rozrodzona. Istnieje tu zresztą do dzisiaj, oraz inne rodziny po nich. Dawniej rodzina Szczurowskich mogła być również pochodzenia szlacheckiego, choć nie ma co do tego pewności. W herbarzach wymienia się Szczurowskich (wszakże zapomnianego herbu) ze Szczurowa, w powiecie płońskim. Ale w Olkuszu na pewno była już mieszczańska i jak twierdziła w 2014 roku pewna moja informatorka z Zabrza, ze Szczurowskimi spokrewniona, nazwisko to innego było pochodzenia.

Według słownika Rymuta, w końcu XX wieku żyło w Polsce 1.561 osób tego nazwiska, z czego

najwięcej w warszawskiem (313) i katowickiem (111).

O dalszym życiu Stefanii z Maliszewskich Barwickiej nic mi więcej nie wiadomo, poza tym, że w 1954 roku zamieszkiwała w Bolesławiu przy ul.Głównej. Możliwe, że był to „bolesławski”dom po Mikołaju i Cecylii Maliszewskich, nie jest to jednak pewne, gdyż równie dobrze mógł to być dom Barwickich. Stefania owdowiała w 1936 roku, a po śmierci męża żyła jeszcze 27 lat. Zmarła w wieku 81 lat w Bolesławiu i została pochowana na miejscowym, nowym cmentarzu, obok męża.-

Przypisy:

[1]. Olgerd Dziechciarz, Przewodnik po ziemi olkuskiej (skrót PPO), str 19

[2]. Jacek Sypień, Dwory szlacheckie Ziemi Olkuskiej, str 65

[3]. tamże, str 66

[4]. Ryszard Maliszewski, „Folwark” Mroczkowskich, Ilcusiana Nr 9, str 76

[5]. Datowanie tych fotografii jest niepewne. Na zdjęciu tutaj cytowanym brak bloków

na nowej ul. Skalskiej, a gdy je budowano, „szwędałem się tam po budowach” z

kierownikiem Andrzejem Kowalskim, „nosząc za nim łatę, tyczki i teodolit”, jako

pomocnik w czasie wykonywania pomiarów w terenie (1966 rok).

[6]. Lista …, Internet, str http://www.genealogia.okiem.pl/wl_kr_1790_n.htm

[7]. http://geneteka.genealodzy.pl/?lang=pol

[8]. Jak przypis [6]

Bibliografia:

Źródła archiwalne i terenowe:

1. Archiwum Państwowe Chrzanów

Akta Miasta Olkusza: - Akta Metrykalne, w tym Regestr Metryk Parafii Olkusz,

                                    -Akta Gruntów Słowiki i Katowskie, sygn. 54,

•       - Akta Własności po-Augustiańskiej, sygn. 1 i 1A,

                          - Rachunki Leśne, sygn. 41

2. Wypisy z akt USC parafii: Olkusz, Bolesław, Kraków, Pilica, Regestr Metryk Olkusz

3. Dane z nagrobków: Olkusz, Strzemieszyce, Będzin, Ząbkowice, Dąbrowa Górn.

                                      Sosnowiec, Czeladź, Trzebinia, Karniowice, Kazimierz

4.  Pamiętniki i relacje ustne:

- Ryszard Maliszewski, Historia małopolskiej gałęzi

   rodziny Maliszewskich (w posiadaniu autora)

- Relacja pani Stanisławy (Danuty) Szczurowskiej z Olkusza

- Relacja Jerzego Maliszewskiego ze Szczawna Zdroju 
 -Relacja Zofii Krokoszowej z Olkusza
-Relacja Wandy z Zielonków Czurowej z Olkusza

5. Materiał kartograficzny:

          - Urzędowy plan geodezyjny z terenu „Katowskie”

          - Ryszard Maliszewski, Lokalizacja gruntów Maliszewskich

6. Materiał fotograficzny autora i z Przeglądu Olkuskiego

Źródła i opracowania drukowane:

1. Górzyński S., Kochanowski J., Herby szlachty polskiej, warszawa 1994.

2. Rymut K., Nazwiska Polaków, wersja internetowa z wyszukiwarką nazwisk

     (http://herby.com.pl/).

3. Dziechciarz Olgerd, przewodnik po ziemi olkuskiej, Agencja Promocji OK s.c.

      O. Dziechciarz i K. Miszczyk Olkusz 2001

4. Sypień Jacek, Dwory szlacheckie ziemi olkuskiej, Grafpress Łukasz Kajda

       Olkusz 2013

5. Maliszewski Ryszard, „Folwark” Mroczkowskich, Ilcusiana Nr 9, Olkusz 2013

Internet:

- Lista rodzin szlacheckich.... http://www.genealogia.okiem.pl/wl_kr_1790_n.htm

- Geneteka.pl http://geneteka.genealodzy.pl/?lang=pol

- Olkusz w fotografii (OF) str http://www.olkuszwfotografii.republika.pl/olkusz.html

                                                                       *****

(Uwaga: Wolno kopiować i cytować jedynie pod warunkiem

podania źródła i autora artykułów !)