Dawniej, a dziś Dworzec kolejowy
Mój przyszły
artykuł z cyklu „Dawne rodziny” 12. „Jedzie pociąg z daleka”
Część I. rozpoczyna się słowami, wstępnie cytowanymi niżej:
„Początki kolejnictwa na ziemiach polskich to rok
1845, kiedy to zaczęła powstawać odcinkami w Królestwie i Galicji
magistrala kolejowa warszawsko-wiedeńska . Po pierwszych latach
nieufności, wręcz strachu przed nowym wynalazkiem, doceniono szybko
jego znaczenie. Pasażer dyliżansu osiągał bowiem maksymalnie
prędkość 15 km/godz., podczas gdy pierwsze pociągi kurierskie aż
60 km/godz. Postęp był to więc znaczny, dla gospodarki i
komunikacji.” [1] Gdy
po wielu latach starań przeprowadzono i przez Olkusz w latach
1881-1885 linię kolejową, łączącą Dąbrowę Górniczą z
Dęblinem, dla mieszkańców miasta otwarły się szerokie możliwości
zatrudnienia, począwszy od pracy przy budowie linii, skończywszy
zaś na przyjęciu
służby kolejarskiej.” [2]
Z
tego właśnie okresu pochodzi nasz zabytkowy Dworzec kolejowy,
służący mieszkańcom Olkusza przez „ładnych” 120 lat, dopóki
nie skazali go „na śmierć i zapomnienie” „uzdrowiciele
gospodarki Rzeczypospolitej” poprzez likwidację Polskich Kolei
Państwowych i rozbicie tego przedsiębiorstwa na szereg
sprywatyzowanych spółek, w wyniku czego „nie ma obecnie pana”,
który zechciał by wyłożyć fundusze na obiektu tego renowację.
[W tym samym czasie dotuje się w kraju miliardami złotych zupełnie
„co innego”.]
Ponieważ taki sam los, jak PKP,
zgotowali oni także i nieomal wszystkim państwowym zakładom
przemysłowym Olkusza (patrz mój artykuł „W cieniu fabryki” 7.
„Śmierć znanej mi fabryki” z sierpnia 2014 roku), wskutek czego
ruch pasażerski na tej linii kolejowej prawie zupełnie ustał i
przez Olkusz przejeżdża dzisiaj, raptem z dziesięć może tylko
pociągów na dobę, stacja kolejowa Olkusz pełni obecnie jedynie
rolę mało ważnego „przystanku”. Sam były Dworzec kolejowy,
zamknięty dziś dosłownie „na kłódkę”, na tyle straszy swoim
wyglądem, iż powinien zmienić nazwę na „straszny
dwór”. A
działał i prezentował się znakomicie, nawet
w czasach dwóch wojen światowych (czy
z tego można wyciągnąć ironiczny wniosek, że obecne czasy, to
dla niektórych sektorów gospodarki „gorzej, niż wojna” ??).
Wróćmy jednak do przeszłości i powspominajmy sobie
chociaż dawne, dobre, „kolejarskie czasy”, kiedy to „kolej
była jeszcze ludziom potrzebna, a wg punktualności pociągów można
było zegarki regulować” (bo dzisiaj, to nawet przereklamowane
„Pendolino” miewa wielkie spóźnienia).
Temat historii olkuskiego Dworca kolejowego znakomicie
ukazują wymienione w przypisach prace. Szczególnie pozycja Piotra
Nogiecia „Stacja” z serii”Dawny Olkusz” z roku 2011 warta
jest polecenia i zakupu (o ile nakład jeszcze nie jest wyczerpany, a
jeśli tak, to może doczekamy się dodruku), a ponieważ ujmuje ona
temat w sposób mocno atrakcyjny i szeroki (opisuje nie tylko
Dworzec, ale i jego sąsiedztwo), - ja w niniejszym odcinku
„Dawniej, a dziś” ograniczam się tylko do materiału
fotograficznego.
Przypisy:
[1].
St. Wasylewski, Życie polskie w XIX wieku, Wyd.
Liter., Kraków, 1962
str 517-519
[2].
Dzieje
Olkusza i Regionu Olkuskiego, pod red. K. Kiryka i R. Kołodziejczyka,
Warszawa-
Kraków 1978. , t. I, str 523-527
[3].
Piotr Nogieć, Dawny Olkusz, Stacja, 2011
65.Stacja kolejowa
Olkusz ok. 1910 r. (dawna
pocztówka ze zbioru Marka Piotrowskiego,
„Przegląd
Olkuski”, „Poznaj z nami dawny Olkusz”, „Stała na stacji
lokomotywa”,
Emilia Kotnis-Górka i Piotr Nogieć)
66. Dworzec kolejowy od pn.wsch. Pocz. XX w.
(ze zbiorów Pawła Barczyka
i Piotra Nogiecia)
66B. Dworzec lata 60-te (fot. Jan Nosowicz,
„Przegląd Olkuski”, „”Poznaj z nami dawny
Olkusz”, „Domy światłem malowane”,
Emilia Kotnis-Górka i Piotr Nogieć)
66C., 66D., 66E. I 66F. Dworzec 2009 r. (fot.
Ryszard Maliszewski)
67. Dworzec od pd.zach. 1915 r. (ze
zbioru Marka Piotrowskiego, „Przegląd Olkuski”,
„Poznaj z nami dawny Olkusz”, „Stała
na stacji lokomotywa”, Emilia Kotnis-Górka
i Piotr Nogieć)
67B. Wojsko austriackie, Dworzec, lata jw.
(Piotr Nogieć, „Olkusz na starej
fotografii” [OSF])
67C. Dworzec przedwojenny (stara pocztówka)
(źródło: Paweł Barczyk, Olkusz
w fotografii, cyt. także przez
„Cofajka”, Karol Filarski)
67D. Dworzec, pocztówka lata 1937-39
(źródło j.w.)
67E. Dworzec, oddanie linii elektrycznej
1966 r. (fot. Jan Nosowicz,
„Przegląd Olkuski”, „Poznaj z
nami dawny Olkusz”, „Stała na stacji lokomotywa”,
Emilia Kotnis-Górka i Piotr Nogieć)
67F., i 67G. Dworzec z tej samej strony
2009 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
68. Dworzec od pd.wsch. 1939 r. (źródło: „Przegląd Olkuski”,
„Poznaj z nami dawny Olkusz”,
„Stała na stacji lokomotywa”,
Emilia Kotnis-Górka i Piotr Nogieć)
68B. i 68C. Dworzec lata 60-te XX w.
(fot. Jan Nosowicz, źródło: j.w.)
68D. Dworzec 1885 i 2004 r. (Piotr
Nogieć, OSF I)
68E. Dworzec z tej samej strony 2009 r.
(fot. Ryszard Maliszewski)
69. Budynek mieszkalny zawiadowcy stacji
1962 r. (w ozn. miejscu)
(fot. Jan Nosowicz, „Przegląd
Olkuski”, „Poznaj z nami...”, „Okno z widok....”,
Emilia Kotnis-Górka i Piotr Nogieć)
69B. i 69C. Ten sam bud. (były dworzec
„ruskiej linii” 2009 r. od wsch. i od pd.)
(fot. Ryszard Maliszewski)
70. i 70B. Stary dom drewniany obok dworca
2009 r. od pn. i od zach. (fot. j.w.)
70C. Ten sam dom w zimowy poranek 2015 (fot. j.w.)
Uwaga: Bardzo interesujące fotografie zabytkowego
Dworca kolejowego w aktualnym stanie (i nie tylko dworca) można
odnaleźć w Internecie na Blogu autora „JaJanusz”, na str.:
