Mitologia: Święta Zmarłych c.d. - 4. Dzień „Wilczego Pasterza”

              Już wkrótce, tradycyjnie 14 lutego, „zakochani” całego świata obchodzić będą tzw „Święto patrona zakochanych - św. Walentego”, o którym (święcie) tak wspomina nasza popularna internetowa „Wikipedia”: „Pomimo katolickiego patrona tego święta, czasem wiązane jest ono ze zbieżnym terminowo zwyczajem pochodzącym z Cesarstwa Rzymskiego, polegającym głównie na poszukiwaniu wybranki serca, np. przez losowanie jej imienia ze specjalnej urny. Współczesny dzień zakochanych nie ma jednak bezpośredniego związku z jednym konkretnym świętem starożytnego Rzymu, choć jest kojarzony z takimi postaciami z mitologii jak Kupidyn, Eros, Pan czy Juno Februata.” Dzisiaj, w związku z utrwaleniem się tej tradycji, najmniej ważne jest, czy ów „święty” był świętym legendarnym (jak wielu innych katolickich), czy faktycznie ongiś żyjącym. Liczy się tradycja, a tę można łączyć z mitologią.

Starożytne ludy pogańskie, zarówno greckie, jak i latyńskie (rzymskie) oraz słowiańskie, czciły swoich Zmarłych Przodków nie tylko w „klasyczne” cztery Święta Zmarłych rocznie, ale nawet częściej. Dla okazania czci Przodkom każda niemal pora roku dostarczała wiele dodatkowych „okazji”. Wielu bowiem poszczególnych pogańskich bożków od pradziejów miało konotacje i z dziedziną płodności, i ze Światem Pozagrobowym.

Wg wspominanego już parokrotnie przeze mnie, znakomitego źródła internetowego „Imperium Romanum” Jakuba Jasińskiego http://www.imperiumromanum.edu.pl/religia/swieta-rzymskie/ - na miesiąc luty przypadały w starożytnym Rzymie również ważne obchody (do cytatów dopisane moje przypisy w nawiasach kwadratowych):

2 lutego

• Paganalia – święto ku czci Ceres (bogini wegetacji i urodzaju) i Tellus (bogini płodności), tzw. święto siewu. Tego dnia składano ofiary w postaci tradycyjnych placków ofiarnych, wypieków domowych oraz ciężarnej maciory dla Ceres i Mater Tellus, prosząc w ten sposób o ochronę zasiewów przed ptakami, mrówkami, zimnem, złą pogodą, chwastami i pasożytami. [Odpowiedniczką tej Bogini u Słowian była Mokosz, „Mat' Syraja Zjemlia”. - przyp. mój]
  

9 lutego

• święto Apolla
  
• [Odpowiednikiem tego rzymskiego Boga był w pogańskiej religii starosłowiańskiej jeden z tzw „Bliźniaków Wężowych” - „Strzelec” (Bóg nagłej śmierci), zwany w krajach bałkańskich „Zmaj Ogneni Wuk”, czyli Żmij Ognisty Wilk. Jego bliźniaczką i partnerką zarazem była dalej wymieniona Artemida-Diana, słowiańska Dziewanna.]
  

12 lutego

• święto Diany (również 13 sierpnia)
  
  

1. Apollo i Artemida-Diana zabijają dzieci Niobe (źródło: Waza grec. Internet, str.: http://denstoredanske.dk/Sprog,_religion_og_filosofi/Religion_og_mystik/Guder_i_antik_litteratur/Apollon

13-21 lutego

• Parentalia – w tych dniach Rzymianie odwiedzali groby swoich przodków na cmentarzach znajdujących się za miastem. Zanosili im podarki (sacrificia): kwiaty – najczęściej fiołki, sól, pszenicę, chleb maczany w winie, mleko i wino, karmiąc ich w ten sposób, aby nie szkodzili żyjącym. Obchodzący święto udawali się poza miasto i jego świętą granicę pomerium do grobów swoich przodków. Obchody kończyły się 21 lutego tzw. Feraliami.
  

15 lutego

• Luperkalia – Luperkalia było to święto ku czci bożka Fauna lub pierwotnie staroitalskiego boga pasterzy Luperkusa, który chronił ich stada przed wilkami. Święto ustanowić miał mitologiczny Ewander. Dużą rolę podczas Luperkaliów odgrywał kult wspomnianego Fauna – rzymskiego bóstwa, pół człowieka, pół kozła. Ze świętem związana była rzymska legenda o Faustulusie, pasterzu, który miał znaleźć bliźniaków (Romulusa i Remusa) w wilczym legowisku i zabrać do swojego domu, gdzie mieli zostać wychowani przez jego żonę, Akkę Laurentię.
  Święto obchodzono w jaskini Lupercal na Palatynie, gdzie według wierzeń legendarni założyciele Rzymu, bliźniacy Romulus i Remus, byli karmieni przez wilczycę. Następnie składano ofiary z dwóch kozłów i psa, a kapłani nazywani Luperkami, ubrani tylko w skórę świeżo zabitego kozła, obiegali wzgórze Palatynu i uderzali przechodniów rzemieniami (februa) ze skór zwierząt ofiarnych. Szczególnie chętnie uderzeniom poddawały się bezdzietne kobiety, co miało gwarantować płodność, a innym napotkanym – oczyszczenie od zmazy i skazy minionego roku. Praktyki luperków wprowadzać miały do organizmu ludzkiego nowy pierwiastek wzmacniający siły życiowe i twórcze.
  Luperkalia stanowią prawdopodobnie pierwowzór dzisiejszych Walentynek. [Bardzo bliskim latyńskiemu Faunusowi (greckiemu Panowi) Bogiem był nasz słowiański „Leszij”, posiadający atrybuty mocno zbliżone do atrybutów wyżej wymienionego bałkańskiego „Żmija Ognistego Wilka”, choć obaj stanowili faktycznie odrębne postacie mityczne.]
  

2. Luperkalia (źródło: Internet, str.: https://epistoligr.blogspot.com/2012/02/blog-post_9750.html#axzz4WP8HGK4A

3. Pan (Faunus, Leszij) malarstwo fantasy (źródło: Internet, str.: https://historymaniacmegan.com/2014/09/30/

17 lutego

• Quirinalia [Rzymski Kwirynus, odpowiednik Marsa-Aresa i „naszego” Jarowita.]
  

20 lutego

• święto bogini Tacita [„Bogini Ciszy”, analogia „Matki Larów” Angerony (?).]
  

21 lutego

• Feralia – święto ku czci duchów zmarłych przodków, które było głównymi obchodami kończącymi świąteczny tydzień (13-20 lutego) Parentalii o charakterze prywatnym. Podczas obchodów święta na grobach składano skromne dary w postaci wianków, kwiatów, odrobiny jadła i wina. Zawsze trzeba było pamiętać o uczczeniu tego święta. Według legendy, podczas jednej z wojen zapomniano odprawić Feralia. Z tego powodu miasto nawiedziła zaraza, a dusze zmarłych wyległy na ulice. Dopiero kiedy złożono ofiary, dusze zmarłych wróciły do grobów, a zaraza ustała.
  

22 lutego

• Caristia – święto, które było ceremonią kończącą Parentalia ku czci zmarłych przodków. W tym czasie rodziny spotykały się na wspólnej uczcie. Domownicy ofiarowywali pożywienie oraz kadzidła larom, duszom zmarłych strzegących domu. Dzień tego święta był dniem pojednania, a wszelkie spory miały zostać odłożone na bok. Poeta Owidiusz zauważał ironicznie, że można to było osiągnąć jedynie poprzez wykluczenie tych członków rodziny, którzy sprawiali najwięcej kłopotów. Święto znane jest także jako Cara Cognatio.
  

23 lutego

• Terminalia – święto ku czci boga Terminusa, boga granic między prywatnymi posiadłościami, ale przede wszystkim granic państwowych. Jego statua znajdowała się na granicy posiadłości prywatnych i miała najczęściej formę kamienia. Właściciele sąsiadujących posesji przyozdabiali posąg wieńcami i składali ofiarę w postaci odrobiny kukurydzy, plastrów miodu, wina. Ponadto zabijano owcę lub świnię na cześć bóstwa. Ceremonia kończyła się odśpiewaniem pieśni pochwalnej.
  Publiczna ceremonia z kolei polegała na przeprowadzeniu podobnych rytuałów na szóstym kamieniu milowym, znajdującym się wzdłuż drogi do Laurentum (pomiędzy Ostią a Lavinium). Ceremonia odbywała się w tym miejscu prawdopodobnie dlatego, że pierwotnie tutaj przebiegała granica państwa rzymskiego.
  

24 lutego

• Regifugium [Pamiątka królestwa]
  

Dzień Dis Patera – Welesa

27 lutego

• Equirria (również 14 marca) [Ponowne wyścigi konne na cześć Marsa (patrz wyżej)
  Starożytni Grecy czcili ten dzień także jako dzień Psychopomposa (Przewodnika Dusz) Hermesa (odpowiednika rzymskiego Dis Patera i słowiańskiego Welesa-Kozła).]
  

4. Hermes Kriophoros („Niosący Baranka”, czyli „Psychopompos” -

    „Przewodnik Dusz”) (rzeźby: grec. i  rzym. ; wg takiego archetypu kopiowano

     postać chrześcijańskiego „Jezusa-Dobrego Pasterza”)

     (źródło: Internet, str.: http://obrazsztuki.blogspot.com/2015_11_01_archive.html

5. Kiczowato-cukierkowa figura św. Walentego (Irlandia) (źródło: Internet)

6. Walentynki (współczesna komercja) (źródło: Internet)