Ryszard Maliszewski - Olkusz ... Z całego świata tamta strona

Pradzieje Małopolski –
Neolit - 16. Zakończenie cyklu (to nie jest artykuł !!)

Kultury neolityczne [1]

I. Informacje o nowej epoce i kulturach:

O niemal wszystkich kulturach kamiennych epoki lodowcowej (które nota bene były zawsze dla mnie swego rodzaju „konikiem archeologicznym”) panujących na ziemiach polskich pisałem już w artykułach wcześniej publikowanych. Tutaj pragnę jedynie podsumować informacje na temat życia ludności paleolitycznej, schyłkowopaleolitycznej i mezolitycznej tej niezwykłej epoki w dziejach człowieka, gdy to ogromny lądolód warunkował zarówno szlaki zwierząt łownych, jak i szlaki rozprzestrzeniania się populacji ludzkich.

Epoka lodowcowa była „teatrem zdarzeń” rozwoju przeróżnych gatunków człowieka (dzisiaj bardziej może pasowało by określenie „dawnych ras ludzkich) i kultur materialnych, jakie one po sobie pozostawiły. Wraz z opanowaniem Europy przez bardziej „nowoczesne” typy antropologiczne człowieka rozumnego, co uwidacznia się zwłaszcza u ludów schyłkowopaleolitycznych i mezolitycznych, będących zasadniczym zrębem dawnej kultury Europy (ludy kultury janisławickiej stanowiącej chyba „gniazdo nostratyckiej grupy językowej, w tym na pewno grupy uralskiej i może nawet indoeuropejskiej), rozpoczyna się w Europie nowa era panowania neolitycznych kultur, reprezentujących przez ludy, przybyłe z zewnątrz, szczególnie z Bliskiego wschodu i Azji zauralskiej.

Nie wchodząc w szczegóły, można pokrótce wymienić jakie kultury neolityczne opanowywały Europę z kierunku Bliskiego Wschodu, szlakiem poprzez Bałkany. M/in były to”

1.Krąg anatolijskich kultur ceramiki wstęgowej (etnos raczej nieznany),

Kultura pucharów lejkowatych („ludność przedazjanicka),
3. Kultura amfor kulistych,
4. Kultura pucharów dzwonowatych (ludność azjanicka),
5. Kultura ceramiki grzebykowo-dołkowej (ludy ugrofińskie),
6. Krąg kultur ceramiki sznurowej (ludy indoeuropejskie).

Ta nowa epoka w dziejach człowieka okazała się być „zjawiskiem” tak bardzo odbiegającym od tego, co było wcześniej, charakteryzującym się nowymi sposobami gospodarowania, przy powolnym zaniku stylu zbieracko-łowieckiego, a dynamicznym rozwoju rolnictwa i hodowli zwierząt gospodarskich, że autentycznie można tu mówić o „rewolucji” kultury ludzkiej. Charakteryzuje się ona równocześnie niemniej dynamicznym rozwojem nowych kultur ludzkich i grup językowych oraz rozprzestrzenianiem się ich na obszarze całej Eurazji (Ameryka i Australia zasiedlone były przez człowieka już w paleolicie).

W związku z faktem, iż nie sposób opisać tych zmian w jednym artykule popularyzatorskim, bo w dziedzinie opisania epoki neolitu badania archeologiczne stale przynoszą nowe odkrycia, teorie i opracowania naukowe, nie odważam się rozwijać tematu, gdyż „wszystko to” można odnaleźć w innych źródłach. Tutaj wspominam jedynie symbolicznie o tej „epoce kamienia gładzonego” poprzedzającej w dziejach człowieka nowoczesną erę kultur metali.

[Ryszard Maliszewski]

I. i IB, Życie człowieka (neolit) (źródło: Internet, Zdenek Burian, malarstwo)

Muzea Pradziejów Małopolski i inne:

II. Inwentarze i znaleziska luźne:

1., 1B. I 1C. Wyrób kościany (ozdoba ?) prawdopodobnie neolityczny, być może kultury ceramiki sznurowej (grupy złockiej ?), Częstochowa (Dolina Warty, Małopolska) (źródło: [2])