Drobne rycerstwo
średniowieczne
16.
Goreniccy i Gorynieccy
herbu Topór z Gorenic:
1.
Pochodzenie rodziny
Nazwisko Gorenicki
pochodziło od nazwy miejscowości koło Olkusza noszącej nazwę
Gorenice. Goreniccy
wymienionego herbu byli drobno rycerskim rodem
małopolskim, z olkuskiego, dobrze znanym w historii.
Ród herbowy, do którego owa rodzina należy jest w Małopolsce
rodem możnowładczym, „obracającym się w sferach dworu
królewskiego”.
W
historii swojej przeszły Gorenice (wraz
z jego mieszkańcami) różnorakie koleje losu, od postaci wsi
drobnych rycerzy, poprzez „przedmiot” sporów i zatargów
pomiędzy nimi, usilnie broniącymi „ojcowizny”, a
innymi możnymi, pragnącymi ją sobie przywłaszczyć,
aż do statusu wsi szlacheckiej wykupionej przez bogate mieszczaństwo
krakowskie, a więc posiadanej ostatecznie nie tylko przez szlachtę.
Wg Słownika
Kazimierza Rymuta, według danych z lat 90-tych ub. wieku,
nazwiska Gorenicki i Goryniecki obecnie zanikły. W zaniku jest
również nazwisko Zagórzański [podawane przez Józefa Krzepielę
(patrz dalej) jako równoznaczne dla tej rodziny]. [9]
2.
Herb i zawołanie
Jak
to wspomniano wyżej, Goreniccy z Gorenic olkuskich pieczętowali
się herbem Topór. [4] [6] Jest to
herb bardzo starożytny, związany z najdawniejszymi dziejami
Małopolski (prawdopodobnie już w czasach Państwa Wielkomorawskiego
i następnie krótkiego tutaj panowania czeskiego). Herb przestawia:
W polu czerwonym topór srebrny w słup. W klejnocie nad hełmem w
koronie takiż topór wbity w hełm.
1. Herb Topór (źródło:
Wikipedia)
3.
Gniazdo rodziny Gorenickich
Rodowym gniazdem
Gorenickich była więc wieś Gorenice w pow. olkuskim woj.
krakowskiego. O
miejscowości tej informacje odnajdujemy w różnych historycznych
źródłach. Najbardziej kompletne i najstarsze udostępnia praca
zbiorowa polskich historyków, „Słownik
historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu”, który
pod hasłem Gorenice podaje: [14]
1. 1490, 1581 pow. krak. (ŹD s. 434, 31); 1335-6 par. własna (MV 1 s. 371, 384); 1335-6, 1345-7, 1373-4 dek. Nowa Góra (MV 1-2 wg ind.; Rejestr Świetop. k. 13, 36); 1348-52 dek. własny (MV 2 wg ind.); 1470-80 dek. Sławków-Bytom (DLb. 2 s. 200); 1529, 1598 dek. Nowa Góra (LR s. 156; WR k. 409).
2. 1412, 1420, 1424 las w G. (ZK 5 s. 277; 7 s. 13, 335), → p. 3; 1417 las między Niesułowicami i G. (ZK 6 s. 370-1), → p. 3; droga królewska z Paczółtowic do Olkusza [przez G.] (SP 2, 4379-80), → p. 3; koniec XV w. na terenie wsi G. i Ostrężnica kopalnie ołowiu; Gruszka, Zeglarka, Wapowska, Hynkowska, Terle, Krzywa, Lipa i Szczęsna (D. Molenda, Górnictwo, → p. 7, s. 190)”.
- 3. Własn. szlach. (patrz dalej) [14]
Klasyczne źródło „Dzieje
Olkusza i regionu olkuskiego” Kiryka i Kołodziejczyka o Gorenicach
przytacza następujące informacje:
„W spisach świętopietrza pod
latammi 1335-1336 spotykamy parafię Gorowicz, Gorinicz, czyli
Gorenice (…). Czasu lokacji obu tych wsi niepodobna ustalić (…),
świadczy iż istniały przynajmniej od początku XIV wieku. W latach
1383-1384 Gorenice były włością dziedziczną niejakiego Mikołaja
de Gorncz (Gorinicz). Natomiast własnością rycerstwa herbu Stary
Koń pozostawała w czasach późniejszych.” [7]
Za Kirykiem („Dzieje Olkusza i
regionu”) cytuje o Gorenicach olkuski pisarz i historyk, Olgerd
Dziechciarz, w swoim artykule publikowanym w „Przeglądzie
olkuskim” w marcu 2017 r: [7] [12]
„Na
początku ósmej dekady XV wieku było tu 40 i pół łanów
kmiecych, folwark rycerski, sołectwo z 1 łanem i role plebana. W
1471 r. dziedzic
miejscowy Mikołaj Hynek zapisał swej żonie Elżbiecie córce
Piotra ze Smogorzowa 100 grzywien posagu i tyleż z tytułu wiana na
swych dobrach (Gorenice i Ostrężnica). Za dwie dekady synowie
Mikołaja Hynka i Elżbiety, jak się okaże, sporo ludziom napsuli
krwi, zdaje się często z podpuszczenia ojca; zaczęło się w 1491
r. gdy Stanisław Paczółtowski pozwał tegoż Mikołaja Hynka, aby
postawił przed sądem swoich synów Mikołaja i Hynka, którzy
zostali zatrzymani w jego domu w Gorenicach przez szlachtę po
napaści na drodze królewskiej i zadaniu Paczółtowskiemu ran.
Świadkowie zdarzenia, Jan Szczawiński i Prokop z Wodziradza,
zeznali przed sądem, że wracając drogą z Paczółtowic do
Olkusza, znaleźli rannego Stanisława Paczółtowskiego, a następnie
udali się do domu Mikołaja Hynka, gdzie zastali jego synów
Mikołaja i Hynka, od których usłyszeli, iż ci puścili wolno
Paczółtowskiego „de voto alias ze ślubu” (wychodzi, że
ślubował, iż nie puści pary z ust, kto go napadł). Dwa lata
później, w 1493 r.
z kolei Błażej z Pirocic wystąpił przeciwko Mikołajowi Hynkowi z
Gorenic, bo tegoż synowie, wspomniani Mikołaj i Hynek - ponoć z
rozkazu ojca - przybyli do domu dzierżawcy Minoskiego w Gorenicach i
zadali Błażejowi dwie rany krwawe; raniony stracił władzę w obu
rękach, co sąd potwierdził. Dziedzic Hynek chyba lubił się
wadzić z ludźmi, bo przez wiele lat procesował się z kim popadło
(np. z w 1494 r. z
Jan Minoskim z Minogi o 123 kopy żyta wartego 20 grzywien i jakieś
szkody, wespół z krakowskim rajcą Stanisławem Schworcz wadzili
się też z Andrzejem Tęczyńskim z Tęczyna o kopalnie Lipa i
Szczęsna w dziedzinie Ostrężnica). Tymczasem w 1497 r.
król Jan Olbracht nadał
Mikołajowi Hynkowi z Gorenic i Maciejowi Jankowskiemu dobra
Stanisława Paczółtowskiego (m.in. w Paczółtowicach, Ostrężnicy
i Czubrowicach). Paczółtowski stracił dobra, bo nie stawił się
na wyprawę. Chodzi o słynną wyprawę na Mołdawię, podczas
której, w bitwie pod Koźminem, Turcy, Tatarzy i Wołosi wybili ok.
5 tysięcy polskiego rycerstwa (stąd powiedzenie „za króla
Olbrachta wyginęła szlachta”); wygląda, że Paczółtowski –
jak to mówią - wyczuł pismo nosem, może i stracił dobra, ale
zachował głowę.” (...)
„W 1518 r. dziedzicem Gorenic i Ostrężnicy był Jan
Goryniecki. A w 1525 r. miejscowym dziedzicem był Paweł Kochman,
rajca krakowski, który ustąpił prawa dziedziczne do dóbr
Gorenice, Ostrężnica i Lgota Janowi i Spytkowi, synom zmarłego
Mikołaja Jordana z Zakliczyna, kasztelana wojnickiego i starosty
spiskiego, za sumę odnotowaną w aktach ziemskich krakowskich; sam
kupił te dobra od Jana Hynka. Z kolei król Zygmunt Stary w 1527 r.
uznał, że Jan Jordan z Zakliczyna wykupił rzeczone dobra za 1400
florenów od Pawła Kaufmana (ten krakowski mieszczanin, właściciel
kopalń i huty w Pomorzanach, miał tę wieś w zastawie (…)”.
Nazwa wsi, wg zasad nazewnictwa oznacza „miejsce, gdzie rozrodzeni są potomkowie rycerza, noszącego przydomek „Goreń”, imię Gorzysław” (Kazimierz Rymut) lub tp.
Słownik Geograficzny
Królestwa Polskiego pod red. Chlebowskiego i Sulimierskiego nie
przytacza oo Gorenicach niczego szczególnego, za wyjątkiem danych,
dotyczących XIX w. Była to w każdym razie wieś duża. [5]
2.
Lokalizacja wsi Gorenice w Małopolsce (źródło:
Google Maps)
3. Wieś Gorenice współcześnie (źródło: j.w.)
4. Najważniejsze
gałęzie rodziny
Internetowe źródło:
Rody
ziemiańskie XV i XVI wieku. T. 1, Małopolskie rody ziemiańskie,
Krzepela,
Józef podaje o ziemiańskim rodzie Gorenickich
(Gorynieckich): [13]
„Gorenice (Gorinicze)
!)r./Olk. p.
w miejscu.
1420-1518.
Hynkowie..[Goreniccy in. Gorynieccy] h Starykoń
(h. Topór). Hele.
246. 257. I. b. 200.
Hele. 881. 2. 5.
891. 4. 937. Ul. 529.
Kutrz. 338. 349.
- jedni z Zagorzańskimi
Hele. 881 -835.”
Bliżej wymienia
właścicieli Gorenic „Słownik historyczno-geograficzny ziem
polskich w średniowieczu” [14], z którego to źródła czerpał
Olgerd Dziechciarz informacje do swojego artykułu, powtarzam zatem
te informacje w oryginale. [12] :
1384 Dzierżek z Janowic przeciwko Mikołajowi z G. o zabicie sługi, woźnego, kobiety i źrebaka (SP 8, 2243); 1389 Ofka z G. (SP 8 uw. 167/15); 1402-29 Hynek z G. i Zagórzan [pow. wiśl.] h. Topór s. Mikołaja, br. Jana, mąż Katarzyny, ojciec Hynka i Piotra z G. i Zagórzan, dzierżawca zamku Tęczyn 1421-4 ; 1402-24 Jan z G. i Zagórzan [pow. wiśl.] s. Mikołaja br. Hynka zapewne ojciec Macieja z Zagórzan występującego w l. 1475-82 ;
1402 z podziału dóbr między Mikołajem z Zagórzan a jego ss. Hynkiem i Janem, Mikołajowi przypadły Płotki, Karniowice, Lgota i Czyżówka w ziemi krak., a synom G., Ostrężnica w ziemi krak. oraz Zagórzany, Żegocin [Rzegocin] i Hynków [dziś Chinków] w ziemi sand. (ZK 3 s. 464);
1404 Hynek s. Mikołaja z Zagórzan sprzedaje za 250 grz. Janowi z Chełmu całą swoją wieś G. (ZK 4 s. 177); 1409 Hynek z Zagórzan zawiera ugodę ze Spytkiem z Woli w ten sposób, że jeśli Hynek da mu 140 grz. półgr albo 120 grz. szer. gr, to Spytek odstąpi mu wieś G., którą trzyma w zastawie od Hanka z Chełmu (ZK 5 s. 176);
1412 Hynek i Jan z Zagórzan zastawiają z pr. odkupu za 170 grz. szer. gr i 50 grz. półgr wg prawa zwyczajowego ziemskiego Stanisławowi z Młoszowej pół wsi G. i las w G. Stanisław może używać lasów dla dziedziny G. i budynków, zarośli na ogrodzenie i może sprzedawać owoce z drzew [paszę] i korzystać z powinności kmieci według prawa zwyczajowego. Hynek i Jan nie wykupią G. przed upływem 3 lat (ZK 5 s. 277); 1414 Świętosław z G. zięć [szwagier?] Nawoji wd. po Marku sołtysie z → Karniowic (KSN 3469);
1417 Stanain s. (puer) Hannusborka z Krakowa przeciwko Stanisławowi z Młoszowej o las między Niesułowicami i G. (ZK 6 s. 370-71); 1417 Hynek z G. ma zapłacić w wyznaczonym terminie 70 grz. Mikołajowi z Korabiowic pod gwarancją dania wwiązania w charakterze zastawu do całej cz. swej dziedziny w G. z wyjątkiem [części] u Sławka z Młoszowej (ZK 6 s. 398);
1418 Jan z G. oddala prawnie pretensje Stanisława z Młoszowej do sumy 170 grz. (ZK 194 s. 200); 1420 Sławek z Młoszowej oddala prawnie pretensje br. Hynka i Jana z G. o 50 grz. szkody [?] w dobrach w G. i o 150 grz. szkody w lesie w G. (ZK 7 s. 13);
1421 Hynek z G. zastawia za 30 grz. półgr Andrzejowi z Tęczyna [?] całe swe części dziedz. w Ostrężnicy (ZK 7 s. 117); 1424 Stan. Młoszowski z Rudna oddala prawnie pretensje br. Hynka i Jana z G. i Zagórzan o 50 grz. z tytułu sprzedaży domu z dworem w G., lasu w G. i 150 grz. szkody (ZK 7 s. 335); 1428 Hynek z G. przeznacza swej ż. Katarzynie 60 grz. z tytułu wiana na połowie wszystkich swych dóbr dziedz. (ZK 146 s. 165); Rafał s. Hynka z G. (ZK 7 s. 368); 1429 Szczepan włodarz (procurator) Hynka z G. i Jan kmieć z G. (GK 3 s. 266).
1449-70 Hynek z G. s. Hynka z G. br. Piotra, mąż Doroty c. Stan. Giedki z Bobowej, ojciec Mikołaja Hynka i Piotra Hynka z G. ; 1449 br. Hynek i Piotr z G. zastawiają Janowi Parczowskiemu cz. wsi Ostrężnicy wraz z opuszczonymi żupami ołowiu (GK 10 s. 1026);
1464 Mik. Giedka z Bobowej daje w posagu swej siostrze Dorocie ż. Hynka Zagorowskiego z G. 300 grz. i za te pieniądze zastawia jej i Hynkowi połowę swej cz. w Bobowej (ZB 1 s. 245-6); tenże zastawia ww. Hynkowi z G. z tytułu 100 grz. posagu swej siostry Doroty 10 grz. czynszu w Brzeżnej na osiadłych kmieciach, zachowując dla siebie robociznę i daniny od nich ;
1470 [?]-1500 Mikołaj Hynek Goryniecki z G. s. Hynka z G. br. Piotra Hynka, mąż Elżbiety c. Piotra ze Smogorzowa [pow. wiśl.; par. Stopnica], ojciec Mikołaja i Hynka z G.
1470 [?]-1475 Piotr Hynek z G. zw. też Piotrem Goryńskim br. Mikołaja Hynka z G. (DLb. 2 s. 200; ZK 16 s. 677, 684);
1470-80 dziedzice G. br. Mikołaj Hynek3 i Piotr h. Stary Koń4. We wsi 40 1/2 łanów kmiec., folwark ryc, sołectwo z 1 łanem i role plebana (DLb. 2 s. 200); 1471 Mikołaj Hynek dz. z G. zapisuje swej ż. Elżbiecie c. Piotra ze Smogorzowa 100 grz. z tytułu posagu i tyleż z tytułu wiana na swych dobrach G. i Ostrężnica (ZK 152 s. 270);
1489-92 w G. pobór z 10 łanów (RP s. 132; ŹD s. 434; RP s. 158, 172); 1493 pobór z 9 ł. (RP s. 188);
1494, 1496 pobór z 9 1/2 ł. (RP s. 202, 66); 1497-1501, 1508 pobór z 8 ł. (RP s. 105, 33, 3, 241, 270, 334); 1490 br. Łazarz, Mikołaj i Michał dziedzice Minogi wydzierżawiają na 4 lata swemu br. Janowi swe dobra Tomaszowice, G., Podskalany i Brzezie (ZK 153 s. 38).
1491-1502 Hynek Gorynicki z G. s. Mikołaja Hynka z G. ;
1491 Stan. Paczółtowski pozywa [Mikołaja] Hynka z G., aby postawił przed sądem swoich synów Mikołaja i Hynka, którzy zostali zatrzymani w jego domu w G. przez szlachtę po napaści na drodze królewskiej i zadaniu ran [temuż Paczółtowskiemu] (SP 2, 4379); Jan Szczawiński i Prokop z Wodziradza [pow. sand.; par. Szewna] zeznają przed sądem, iż wracając drogą z Paczółtowic do Olkusza, znaleźli rannego Stan. Paczółtowskiego, a następnie udali się do domu Mikołaja Hynka z G., gdzie zastali jego synów Mikołaja i Hynka i dowiedzieli się, iż ci puścili wolno Stan. Paczółtowskiego „de voto alias ze slubu” (SP 2, 4380);
1493 Błażej z Pirocic [pow. wiśl.; par. Działoszyce] występuje przeciwko Mikołajowi Hynkowi z G. o to, że jego ss. Mikołaj i Hynek z jego rozkazu wyszli z domu Mikołaja Hynka w G., przybyli do domu dzierżawcy Mninoskiego w G. i zadali Błażejowi dwie rany krwawe, przez co Błażej stracił władzę w obu rękach, co potwierdził sąd (SP 2, 4393); Mikołaj [Hynek] Goryniecki jako strona w sądzie odesłany przez sąd górniczy w Olkuszu, Żupnik olkuski ma wysłuchać obu stron na sądzie w G. (SP 2, 4411);
1494 Jan Mninoski z Minogi oskarża Mikołaja Hynka Gorynieckiego z G. o 123 kopy żyta wart. 20 grz. i szkody (SP 2, 4421); Mikołaj Hynek z G. zastawia za 100 grz. Stan. Sworczowi, Stanisławowi złotnikowi i Jerzemu złotnikowi mieszczanom krak. Ostrężnicę (GK 24 s. 511-2);
Mikołaj Hynek Goryniecki dz. z G. i Ostrężnicy i Stan. Schworcz rajca krak. procesują się z Andrzejem Tęczyńskim z Tęczyna o kopalnie Lipa i Szczęsna (Szczassna) w dziedzinie Ostrężnica (SP 2, 4435);
1497 Jan Olbr. nadaje Mikołajowi Hynkowi [z G.] i Maciejowi Jankowskiemu dobra Stan. Paczółtowskiego we wsiach Paczółtowice, Ostrężnica, Dubie i Czubrowice w pow. krak. (MS 2, 986);
1498 Mikołaj Goryniecki i Maciej Jankowski uzyskali w sądzie komisarskim krak. pr. wwiązania się w dobra Stanisława z Paczółtowic: Paczółtowice, Ostrężnica, Dubie i Czubrowice skonfiskowane za niestawiennictwo na wyprawę (AKH 9, 493); woźny zeznaje przed sądem komisarskim krak., że Stanisław z Paczółtowic dopuścił Mik. Gorynieckiego tylko do wwiązania w wieś Ostrężnicę, nie pozwalając mu na wwiązanie się we wsie: Paczółtowice, Dubie i Czubrowice (AKH 9, 592);
1500 Jan Olbr. pozwał swego urzędnika Stan. Ujejskiego (Uyesczky) z Zagajowa [pow. wiśl.] komornika krak., o to, że nie wykonał królewskiego polecenia, a mianowicie nie wysłuchał w wyznaczonym terminie w dziedzinie Ostrężnica przysięgi Mik. Gorynieckiego dziedzica Ostrężnicy w sprawie granic (SP 2, 4522); 1518 Jan Goryniecki dz. z G. i Ostrężnicy skazany na karę XV za niedopuszczenie Piotra Niesułowskiego z Niesułowic do wwiązania w dobra G. i Ostrężnica (SP 6, 131); 1525 Paweł Kochman rajca krak. dz. w G.5, Ostrężnicy i Lgocie ustępuje Janowi i Spytkowi br. nie podzielonym ss. zm. Mikołaja Jordana z Zakliczyna kaszt. wojnickiego i star. spiskiego za sumę, która jest odnotowana w aktach ziemskich krak., prawa dziedz. do dóbr G., Ostrężnica i Lgota w ziemi i pow. krak., które kupił od Jana Hynka niegdyś dziedzica wspomnianych dóbr (ZK 27 s. 125-6);
1527 Zygmunt Stary orzeka, iż Jan Jordan z Zakliczyna i Melsztyna wykupił za 1400 fl. od Pawła Kaffmana5 dobra G., Ostrężnica i Lgota będące u niego w zastawie (SP 6, 404);
1529 role folw. w G. (LR s. 156); 1530 w G. pobór z 7 ł. i 1 karczmy dorocznej (RP k. 3); 1539 Elżbieta z G. ż. Szczęsnego Dembińskiego pozwana przez Piotra Zagorzeńskiego i Zbigniewa Hynka o G. (Bon. 7 s. 281).
4. 1470-80 łan sołtysi w G. (DLb. 2 s. 200; 1529 sołtys w G. (LR s. 156).
- 1335-6, 1345-52 świętop. 3 sk. (MV 1-2 wg ind.); 1373-4
świętop. 3 sk. (Rejestr Świętop. k. 13, 36); 1437 Marcin i
Bartłomiej kmiecie z G. kupują za 17 grz. (7 i 10 grz.) od księdza
Henryka włodarza krak. dzies. we wsiach G. i Lgota (Elgotha)
[zapewne w parafii Płoki] (OK 5 s. 240 v.); 1464 Jan bp krak.
nadaje kap. krak. dziesięciny z wymienionych imiennie wsi, m. in. z
G. w kluczu lel. [!] (Mp. 5 L 81); 1470-80 kościół par. drewn.
pod wezw. Ś. Mikołaja; pleb. w G. pobiera dzies. snop. i kon. z
połowy łanu kmiec. w G. z łanu sołtysiego w G. wart. 16 gr i
folw. ryc. w G., z 1 łanu w Karniowicach i 1 pola kmiec. w
Zagórzanach [pow. wiśl.; par. Ostrowce], oraz meszne, 4 korce
pszenicy i 4 korce owsa z każdego łanu; dzies. snop. i kon. z 10
łanów kmiec. w G. należy do bpa krak. Do parafii należy tylko
wieś G. (DLb. 2 s. 200); 1529 Bartłomiej z Kleparza pleb. w G.;
parafia pobiera dzies. snop. z ról folw. i od 1 sołtysa w G. wart.
1 1/2 grz. 12 gr, ze wszystkich ról folw. w Karniowicach wart. 20
gr, z 1 łanu folw. w Zagórzanach wart. 40 gr, oraz meszne 8
ćwiertni żyta i tyleż owsa miary olkuskiej równej wart. 2 grz.
10 gr (LR s. 156).
7. Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, Warszawa 1978, t. 1-2, wg ind.; D. Molenda, Górnictwo kruszcowe na terenie złóż śląskokrakowskich do połowy XVI wieku, Wrocław 1963, s. 190.”
„1 Być może Mikołaj z Zagórzan i G. h. Topór jest identyczny z Mikołajem z Balic [pow. wiśl.] występującym w źródłach do 1411 r. (ZDM 1, 289). Obok. Mikołaja z Zagórzan w pow. wiśl. występuje jeszcze w l. 1400-1401 Mikołaj z Zagórzan [dziś Nagórzanki] w pow. prosz. w par. Gorzków brat Dominika (SP 8, 10 660, 10 686, 10 897, uw. 325/44, 355/51, 52; ZK 3 s. 229), oraz w l. 1404-6 Mikołaj z Zagórzan w pow. szczyrz. w par. Gdów burgr. krak. w l. 1405-6 (Fed. s. 126; DSZ 110).”
2 Niewykluczone, że jest identyczny z Hynkiem z Balic w pow. wiśl. również h. Topór, chorążym sand. 1440-44 i marszałkiem dworu król. w r. 1444 (PSB, t. 9, s. 520-1; Słown. histor.-geogr. woj. krak. w średn., zesz. 1, s. 16 przyp. 1).
3 Wydawca postawił zapewne niesłusznie przecinek między imionami Mikołaj i Hynek sugerując tym samym, iż było 3 braci właścicieli G. Mikołaj, Hynek i Piotr, tymczasem inne źródła informują tylko o 2 braciach Mikołaju Hynku i Piotrze Hynku.
4 Błędnie zamiast h. Topór.
5 Z końcem XVIII w. na terenie wsi G. browar i pustkowie o nazwie Kochman, w XIX w. folwark, a obecnie część wsi o tejże nazwie (Mat. do MWK s. 98; SG t. 2 s. 704-5; UN 11 s. 116).
© 2010-2016 Instytut Historii Polskiej
Akademii Nauk”
4. Rycerskie zatargi (miniatura
średniowieczna) (źródło:
Wikipedia)
Jak wynika z
powyższego wykazu (usunięto większość sygnatur tekstów
źródłowych – przypis mój), rycerscy właściciele Gorenic,
chociaż nie należeli do szlachty ubogiej, w wieku XVI zmuszeni byli
się wsi Gorenice wyzbyć.
Z informacji podanych w wymienionym źródle
(źródłach) można dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy,
dotyczących ich życia, poziomu posiadanego majątku, powiązań
majątkowych i rodzinnych oraz kontaktów z rycerskimi właścicielami
innych miejscowości. Bardzo często poświadczone tutaj są kontakty
z dziedzicami podobnych, przeważnie drobnoszlacheckich i niezbyt
odległych wsi, ale również kontakty te „zahaczają często o
sfery możnowładcze i dworskie oraz zazębiają z prawem miejskim.
Zatargi natury majątkowej bardzo często mają charakter dynamiczny.
Rodzina
Gorenickich trzymała wieś Gorenice ponad dwa wieki.
[7] W wiekach późniejszych,
od czasów XIV i XV wieków w historii wspominanego rodu rycerskiego
(rodów) wiele jednak niestety się zmieniło i rodziny te właściwie
zanikły.
Przypisy i
Bibliografia:
[1].
M.
Z. Wojciechowscy, Polska Piastów, Polska Jagiellonów, Dr. św.
Wojc., 1946 ( PPPJ )L.
[2]. Mały słownik kultury dawnych Słowian, pod red.
L. Leciejewicza, W.P.,
Warszawa 1972 ( MSKDS
)
[3]. J. Roszko, Kolebka Siemowita, Iskry, Warszawa 1980
[4]. T. Gajl, Herby szlacheckie Rzeczypospolitej
Obojga Narodów, POZKAL, Gdańsk 2003
( HSRON )
[5]. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i
innych krajów słowiańskich, pod red.
B. Chlebowskiego, F.
Sulimierskiego, W. Walewskiego i J. Krzywickiego,
nakł. Autorów, druk.
„Wiek”, Warszawa 1880 – 1902 ( SGKP ) oraz
[6]. S. Górzyński, J. Kochanowski, Herby szlachty
polskiej, Wyd. U. W. „Alfa”, Warszawa
1994 ( HSP)
[7]. F. Kiryk, R. Kołodziejczyk (red. - praca
zbiorowa), Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego,
dwa tomy, PWN, Warszawa,
Kraków 1978 ( DORO )
[8]. W. Staśkiewicz (red. - praca zbiorowa),
Społeczeństwo polskie od X do XX wieku,
Książ. i Wiedza,
Warszawa 1988 ( SP )
[9]. Słownik nazwisk współcześnie używanych w
Polsce, pod red. K. Rymuta, Inst. Jęz. Pol.,
P.A.N., wersja
internetowa (Rym.)
[10]. Polska – moja ojczyzna, Encyklopedia (...), pod
red. J. Marciszewskiego, W. P.,
Warszawa 1979 (PMO – E)
[11]. Derwich, M. Cetwiński, Herby, legendy, dawne
mity, Kr. Ag. Wyd. Wrocław
1989 ( HLDM )
[12].
https://przeglad.olkuski.pl/index.php/artykuly/kultura/historia-i-tradycja-regionu/szkice-o-ziemi-olkuskiej/15819-gorenice-przez-wieki
Wikipedia – encyklopedia internetowa i inne źródła
internetowe, np. „Geneteka”
Uwaga:
Wolno kopiować i cytować pod warunkiem
podania źródła i autora
