Ramienionogi
[W związku z
likwidacją przez Google wszystkich kont Google +, a więc usunięciem
z sieci zawartych tam publikacji, ponawiam publikację artykulików z
kolekcji Paleontologia na swoim Blogu.]
I. Okaz znaleziony w okolicy Olkusza:
1/4/3/95 – 20.06.1985 r., Olkusz, las, teren budowy Fabryki Wentylatorów, od strony drogi do Osieka, za garażami.
II. Stratygrafia: powierzchniowo, w piaskach polodowcowych ułożonych w Holocenie. Podobnie jak wiele występujących na wschód od Olkusza, a przywleczonych przez lodowiec zlodowacenia południowopolskiego (Mindel) ze Skandynawii głazów narzutowych wieku gotlandzkiego lub ordowickiego (Ordowik-Sylur), skamieniałość (fragment głazu narzutowego) została tu osadzona przez topniejący lodowiec.
III. Rozpoznanie: Ramienionóg „zawiasowy”:
1/4/3/95 – Orthis sp. (charakterystyczne żeberkowanie muszli)
Jednostronny odcisk muszli ramienionoga. Charakterystyczny „piaskowcowaty”, żółto-brunatny wapień (?) przeobrażony, paleozoiczny, ordowicki (gotlandzki?), pochodzenia skandynawskiego (lub może nawet świętokrzyskiego?).
1. Widok z jednej strony (fot. Ryszard Maliszewski)
IV. Informacje o skamieniałości:
Organizm morski, osiadły, należący do bentosu nieruchomego, posiadającego w stadium larwalnym ograniczoną zdolność ruchu. Zajmował środowisko morskie, najprawdopodobniej przybrzeżne i litoralne oraz otwartego morza. Skamieniałość była autochtoniczna w skałach paleozoicznych, z których pochodziła, lecz allochtoniczna w warstwie znalezienia.
Informacje z Wikipedii:
„Ramienionogi (Brachiopoda, z gr. brachion – ramię + pous – noga) – typ drobnych morskich bezkręgowców, podobnych z wyglądu do małży. W zapisie kopalnym znane są z wczesnego kambru.
Ramienionogi są osiadłymi, dennymi filtratorami. Ich ciało składa się z części miękkiej otoczonej dwiema skorupkami: brzuszną i grzbietową. Zwierzęta te przymocowują się do podłoża za pomocą umieszczonej w tylnej części ciała nogi lub – w przypadku niektórych gatunków pozbawionych tej części ciała – przy pomocy brzusznej skorupki. Za sterowanie skorupkami odpowiedzialny jest złożony system mięśni. System mięśniowy szczególnie rozbudowany jest w przedniej części ciała, gdzie służy również do poruszania otaczającymi otwór gębowy czułkami.
Zdecydowana większość gatunków jest rozdzielnopłciowa, ale dymorfizm płciowy nie jest zaznaczony. Jaja zapładniane są wewnątrz muszli samicy. Wyklute z nich formy larwalne są ruchliwe nawet przez dwa tygodnie. Dorosłe ramienionogi osiągają rozmiar 9 centymetrów (Magellania venosa) i są spotykane przede wszystkim na dnie płytkich stref mórz i oceanów. Najmniejsze okazy mają skorupkę długości zaledwie 1 mm. Do wyjątków należą gatunki abisobentalne, które jednak odnajdywano nawet na głębokości 6000 metrów.
Systematyka
Tradycyjnie w typie Brachiopoda – na podstawie sposobu umocowania skorupek – wyróżniano dwie gromady: bezzawiasowców (Inarticulata) i zawiasowców (Articulata), z których liczniejsza jest gromada zawiasowców. Obecnie nazwy te pozostają w użyciu jako nieformalne, wyróżniane są natomiast podtypy.”
2. Ramienionogi kopalne (źródło: Wikipedia)
Orthis sp. jest przewodnia dla Ordowiku Ery Paleozoicznej, a więc wiek skamieniałości wynosi ok. 470 mln lat.
3. Życie przy dnie oceanu we wczesnym Paleozoiku (łąka ramienionogów) (źródło: Internet, Uniwersity of Michigan, Exhibit Museum)
4. Miejsce w tabeli stratygraficznej (źródło: http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=17
