Dawniej, a dziś Olkuskie rzeczki
Dolina Baby - Od Sieniczna do Tartaku - 1B
[Choć młodszym mieszkańcom Olkusza
urodzonym po roku 1960 może wydawać się to zupełnie
nieprawdopodobne, na całej przestrzeni, pomiędzy dzisiejszymi
wiaduktami na trasie krakowskiej, torami kolejowymi do Kielc, drogą
do Krakowa i Górą Orzechówką koło Olewina, rozciągała się
jeszcze w latach 50-tych XX wieku urocza dolinka Rzeczki Baby,
stanowiąca dla nas w tamtych odległych czasach chętnie odwiedzane
miejsce rekreacji. Podobnie, jak nad Witeradówką, urządzano tutaj
pikniki, dzieci kąpały się latem w zaimprowizowanych „basenach”,
powstałych dzięki stawianiu tam na rzeczce, urządzano przeróżne
imprezy typu „pieczenie ziemniaków” itp.
Okoliczni mieszkańcy z wschodniego przedmieścia i z
pobliskiego Olewina wypasali tutaj swoje kozy i krowy, jako że od
wieków teren ów był tzw „wschodnią pakuską”, czyli miejscem
popasu dla przejezdnych i wypasu oraz pojenia bydełka i koni dla „swoich” (po polsku
„pastwa”).
Wszystko co piękne szybko przemija, tak też przeminęła i „nasza rzeczka”, która i tak od dawna płynęła tylko co kilka lat, i nie na długo, co związane było zapewne już od średniowiecza z intensywnym odwadnianiem olkuskiego terenu, w ramach prowadzonych tu prac górniczych. Toteż i dynamiczny rozwój górnictwa galmanu po połowie XX wieku zaowocował powstaniem ogromnego leja depresyjnego wód podziemnych, wskutek czego zarówno Baba, jak i jej dopływ – Sieniczanka, zupełnie przestały płynąć. Na wszelki jednak wypadek, gdyby w jakimś okresie bardziej obfitym w wodę „rzeczki ruszyły” i aby nie zalewały kopalń, w latach 60-tych XX wieku obie rzeczki: Babę i Witeradówkę, ujęto w betonowe sztuczne koryta, odprowadzające wody poza Olkusz, do Rzeki Sztoły koło Starczynowa i Bukowna. Teren Doliny Baby nadsypano wzwyż i na jej miejscu przebiega dzisiaj ul. Przemysłowa, stoją rozliczne magazyny handlowe, hurtownie i firmy, co widać na współczesnych fotografiach, także tutaj przeze mnie zamieszczonych.
Tak więc „nasze urocze rzeczki” przestały istnieć, jednak obecnie, po paru dziesiątkach lat „ruszyła znów Witeradówka, odprowadzająca swe wody krytym kanałem pod fabryką do betonowego koryta, niepłynącej teraz Baby. Może i tej wody kiedyś jeszcze ponownie „ruszą” w związku z ustaniem prac górniczych ?? A na razie cieszyć nas mogą jedynie stare fotografie, ten dawny, uroczy teren rekreacyjny ukazujące. Panu Tadeuszowi Barczykowi z Olkusza serdecznie dziękuję za przekazany materiał fotograficzny !!]
184., 184B. Bezwodna Dolinka Rzeczki Baby przed szosą ojcowską i most na drodze
za Sienicznem w roku 2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
184C. Dolina Baby za mostem (sucha, zarośnięta gęstym zagajnikiem) (fot. j.w.)
184D. Las pomiędzy Sienicznem i Olewinem (koryto Baby w lesie, od prawej, po łuku,
do lewej, równie zarośnięte, trudne do fotografowania) 2015 (fot. j.w.)
185. Baba przed Orzechówką lata 30-te XX w. (fot. z arch. Tadeusza Barczyka)
185B. Orzechówka z nowej obwodnicy ( z powodu intensywnego zalesienia terenu
poniżej widocznych po lewej domów, betonowe koryto Baby jest bardzo
trudne do sfotografowania) 2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
186. Baba obok Orzechówki lata 60-te XX w. (rzeka płynie blisko torów z powodu
nadsypania już terenu dolinki przed budową magazynów) (źródło: z arch. Tomasza
Strojnego, Przegl. Olkuski, "Poznaj z nami.." "Gdzie mieszkańcy szukali ochłody...",
Emilia Kotnis-Górka)
186B. Obok w prawo (Kotłownia miejska) 2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
187. Kanał Cieku Pakuska pod torami (w stronę Olewina) (Kanał ten używany był jako
przejście pod torami) lata 30-te XX w. (fot. z arch. Tadeusza Barczyka)
187B., 187C. Ten sam kanał w stronę pakuski wschodniej i Os. Słowiki (widać dachy)
2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
187D. Kanał pod nowym "ruskim" torem 2015 (fot. j.w.)
188. Dolina Baby obok torów lata 30-te XX w. (z arch. Tadeusza Barczyka)
188B. Tory, Dolina Baby lata 30-te XX w. (źródło: j.w.)
188C., 188D., 188E., 188F. Dolina Baby dzisiaj wid. z wiaduktu (fot. Ryszard Maliszewski)
189. Rzeczka Baba w środk. biegu lata 30-te XX w. (z arch. Tadeusza Barczyka)
189B., 189C. Baba 1959 r. (fot. Leopold Florek, z arch. Ryszarda Maliszewskiego)
189D. Ten widok z wiaduktu 2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
190. Most nad Babą i szosa krakowska lata 30-te XX w. (z arch. Tadeusza Barczyka)
190B., 190C. Ten sam widok 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
191. Podobne ujęcie obok mostu lata 30-te XX w. (z arch. Tadeusza Barczyka)
191B. T.s.wid. 2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
Mapy dla przypomnienia (opisy w poprzednim odcinku):
C. d. n.
