czwartek, 30 lipca 2015


Dawniej, a dziś  Olkuskie rzeczki

Dolina Baby - Za Tartakiem i obok Fabryki - 2



W pobliżu Tartaku koryto Baby stawało się coraz mniej wyraziste w terenie. Pomiędzy południowym lasem, zlokalizowanym przy torach kolejowych Tartakiem, pobliskim Nowym Placem fabrycznym i Fabryką Westena, okrążając Tartak od południa płynęła jeszcze Baba (o ile płynęła) względnie pojedynczym korytem. Minąwszy jednak most przy północnej, głównej Portierni fabryki, pod torami fabrycznej bocznicy kolejowej i wejściem na Portiernię, rozlewała się płytko pomiędzy ogrodzeniem fabryki i rampą przy torach kolejowych, tworząc podmokłą dolinkę, po której leniwie wiły się nikłe strumyczki pośród kęp wodnych roślin, kożuchów wodnych mchów, kaczeńców itp. Jeszcze z lat 50-tych XX stulecia pamiętam te kaczeńce, bardzo często rosnące wśród ścieków fabrycznych, „zastępujących” wody rzeczki. Tę postać posiadała rzeczka Baba aż do końca terenu fabrycznego, w okolicy ogródków domów „dyrektorskich” przy Starym placu fabrycznym, ale też i dalej, wzdłuż i poniżej ul. Kolejowej. W tym miejscu przeprawiały się przez nieco grząskie, choć płytkie koryto, powszechnie używane wówczas do transportu furmanki, zmierzając do rampy kolejowej przy torach. Ale we wspominanych latach 50-tych Baba bardzo rzadko uwalniała swoje wody ; więcej było tu ścieków, które właśnie na tym odcinku wsiąkały w piaski terasy zalewowej. 


180C. Koryto Baby koło Olkusza 1933 r. (fr. większej mapy, Jacek Sypień, Facebook,
           Pakuska)
192B. Tartak lata 20-te XX w. (fr. fotografii, źródło Piotr Nogieć OSF I)
 








193. Most na szosie krakowskiej, wid. na pd. w str. Tartaku lata 30-te XX w. 
         (źródło: fot. z arch. Tadeusza Barczyka)
193B. Dwa mosty w tym miejscu, wid. na pd. 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
193C. Most na drodze do Krakowa 2015 r. (fot. j.w.)
193D. Kanał Baby za mostem 2015 r. (fot. j.w.)
193E. Kanał Baby za byłym Tartakiem (ob. Hala Wanien) 2015 r. (fot. j.w.)
193F. Wid. z mostu na Halę Wanien (były Tartak) 2015 r. (fot. j.w.)
193G. Hala Wanien (za nią koryto Baby 2015 r. (fot. j.w.)




































194. Płytkie, nieuregulowane koryto Baby pomiędzy ogrodzeniem fabryki i torami kol.                     
(ok. 1913 r.) (źródło: Piotr Nogieć OSF I)   
194B. Podobny widok od pn. 2009 r. za ul. Partyzantów 

(fot. Ryszard Maliszewski)   
194C. Kanał Baby na zach. 2015 r. (fot. j.w.)       









195. Regulacja koryta Baby ok. 1960 r. (fot. Jan Nosowicz, źródło: Piotr Nogieć,
OSF I)   

195B. Baba po regulacji ok. 1961 r. (źródło: Paweł Barczyk, Olkusz w fotografii)

195C. Podobne ujęcie ok. 1962 r. (źródło: jak fot.195)

195D. Podobne ujęcie lata 70-te XX w. (źródło: j.w.)









                            
196. Kanał Baby wzdłuż ogrodzenia fabryki na zach. 2009 r.
(fot. Ryszard Maliszewski) 
197. Baba na końcu fabryki 2009 r. (strzałka ukazuje kierunek nast. fotografii)
          (fot. j.w.)

















198. Ujęcie przy ogródkach "dyrektorskich" na wsch. lata 50-te XX w. (od lewej:
        tory i rampa, w środku płytkie, bezwodne wtedy koryto Baby, po prawej ogródki)
        (źródło: ze zbioru Elżbiety Waś, Przegląd Olkuski, "Poznaj z nami...", "Spacer po dawnym
          Olkuszu", Emilia Kotnis-Górka)
198B. Kanał Baby w budowie ok. 1960 r. (fot. Jan Nosowicz, źródło: Przegląd Olkuski,
           "Olkusz w budowie", Emilia Kotnis-Górka)
198C. To samo miejsce 2009 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
198D. Kanał Baby w tym miejscu 2009 r. (fot. j.w.)
198E. Kanał 2015 r. (fot. j.w.)







199. Kanał Baby pomiędzy miejscem 2 (fabryką) a 3 (Czarna Góra) lata 80-te
(fot. Andrzej Wardęga)

199B. Widok z mostku do ul. Kolejowej na zach. 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)








Mapa dla uzupełnienia (źródło: podane w części 1A)




c.d.n.