Dawne rodziny 7. „Lepszy łut handlu, niż funt roboty”

Cz. II. Spółdzielczość

(pochodzenie rodzin, losy w Olkuszu, koligacje)

Autor: Ryszard Maliszewski

[Moja krewniaczka Anna Karnia z Olkusza, spadkobierczyni domu Szczurowskich przy ul. Szpitalnej 22 („po” Mikołaju Maliszewskim synu Jacka) udostępniła do publikacji niezwykle ciekawą fotografię związaną z dawnymi dziejami tegoż domu, a obrazującą początki ruchu spółdzielczego w Olkuszu. Za udostępnienie materiału dziękuję.]

Niniejszy artykulik jest uzupełnieniem moich artykułów:

środa, 4 marca 2015

Dawne rodziny 5. Część III „Przedsiębiorstwo rodzinne przy ul. Żuradzkiej”,

czwartek, 2 kwietnia 2015

Dawne rodziny 6. „Pije Kuba do Jakuba”

oraz
poniedziałek, 13 kwietnia 2015

Dawne rodziny 7. „Lepszy łut handlu, niż funt roboty”) Cz. I. Kupcy

O początkach spółdzielczości w Olkuszu dosyć oszczędnie wypowiada się oficjalna strona internetowa tutejszej Powszechnej Spółdzielni Spożywców, obchodzącej w roku 2009 jubileusz 120-lecia swojej działalności: http://www.olkusz.spolem.org.pl/ (aktualnie, w roku 2015 jest to już 126 lat):
„Początki Spółdzielni "Społem" w Olkuszu sięgają roku 1889, kiedy to w Bolesławiu pod Olkuszem utworzono Stowarzyszenie Spożywców, którego fundusz udziałowy powstał z zadeklarowanych udziałów robotników i urzędników w kopalni galmanu Ulisses i Bolesław. Następnie w 1915 r. Stowarzyszenie przekształciło się w Towarzystwo Spółdzielcze "Społem". Tradycje spółdzielcze w samym Olkuszu sięgają końca I wojny światowej , kiedy to na terenie Fabryki Naczyń Emaliowanych "Westen" z inicjatywy robotników powstał "Konsum", zajmujący się głównie rozprowadzaniem artykułów żywnościowych .
Kolejną organizacją była Spółdzielnia "Robotnik" a następnie "Rolnik".
W 1936 aktywni spółdzielcy z Komisji Porozumiewawczej działającej na terenie Olkusza oraz członkowie Związków Zawodowych postanowili utworzyć spółdzielnię dla wszystkich , nadając jej nazwę Spółdzielnia Spożywców.
Po wybuchu II wojny światowej działalność Spółdzielni pomogła mieszkańcom przetrwać pierwszy okres okupacji, jednak została rozwiązana przez władze niemieckie.
Aktywni działacze spółdzielczy już 20 stycznia 1945 r. reaktywowali jej działalność i zaczęli przejmować swoje placówki.
W 1948 r. obie organizacje spółdzielcze tj. w Olkuszu i Bolesławiu połączyły się i rozpoczęły wspólną działalność handlową, produkcyjną, gastronomiczną i usługową.
W 1951 r. oddano do użytku okazały budynek w Olkuszu przy ul. wówczas 1 Maja a dziś Króla K. Wielkiego 12 wraz ze sklepami i piekarnią. Do dziś mieści się tu siedziba Spółdzielni.” [Porównaj artykulik na mojej stronie:

czwartek, 26 marca 2015
Dawniej, a dziś ul. Kazimierza Wielkiego c.d. Powszechna Spółdzielnia Spożywców i Bank Śląski]

Publikowana niżej fotografia ukazuje zarząd i radę nadzorczą Spółki Akcyjnej „Konsum” z roku 1928.
[W dolnym rzędzie najprawdopodobniej: drugi od lewej Franciszek Zielonka (olkuski „restaurator”), obok jego żona Marianna Franciszka z Maliszewskich Zielonkowa, córka Mikołaja (właścicielka olkuskiego sklepu), w środku Mikołaj Maliszewski syn Jacka (olkuski przedsiębiorca, do lat 90-tych XIX wieku rządca techniczny w majątku Bolesław), pierwszy od prawej Henryk Maliszewski syn Mikołaja (olkuski architekt) z żoną Aleksandrą ze Szczygłów Maliszewską]. (źródło: z archiwum Anny Karni z Olkusza)