Ryszard Maliszewski - Olkusz ... Z całego świata tamta strona

Dawniej, a dziś

Olkuskie rzeczki

Dolina Baby - obok Czarnej Góry - 3 - Ciek Skalska

Od zachodniego końca fabryki koryto Baby dosyć stromo „opadało” w dół na zachód i odbiegało od torów na południe, a za dzisiejszą pieszą kładką nad nim i torami kolejowymi, za przedwojennym domem szklarza, pana Jochymka, stojącym już na stoku pd. terasy nadzalewowej, tworzyło w dolince wyraźne zakole w stronę Ośrodka zdrowia, przez co domy i działki zlokalizowane dzisiaj przy ul. Broniewskiego i Kocjana, gdyby nie to, że ich tam wtedy jeszcze nie było, „wypadałyby” po północnej stronie rzeczki. Teren ten przedstawiał się jednak jako zupełnie pozbawiony zabudowy, co uwidacznia fotografia z 1915 roku. Dopiero w pobliżu mostu przy dzisiejszej ul. 29 Listopada koryto Baby zbliżało się do torów kolejowych.

W miejscu przecinania się torów kolejowych (z roku 1885) z najdawniejszą drogą z miasta do Witeradowa, biegnącą od niepamiętnych czasów po skosie, z pn.zach. na pd.wsch. (w XX w. od "starej poczty" przez nową dzielnicę Czarna Góra [jej pozostałość to dzisiejsza ul. Witeradowska]), wpadał do Baby Ciek Skalska, biorący swój początek spod pagóra skalskiego dwiema odnogami. Jedna, mniej czytelna obecnie w terenie zaczynała się z podmokłego terenu przy dzisiejszej "Biedronce", druga, do dzisiaj widoczna, ze stawu Tomsi. Za Sądem i kamienicami przy dzisiejszej ul. Kazimierza Wlk, a poniżej Szkoły Podstawowej nr 4, pozostał niezabudowany, nienależący do nikogo, mocno zarośnięty parów, stanowiący pozostałość tego cieku. Dalej biegł on za kamienicą Gurbielów, przez drogę krakowską na pd., częściowo na zach po dzisiejszym terenie Skarbka, na pd. przez byłą działkę Smętków i w dół do Baby. Właśnie z tego powodu budowniczy kolei wykonał dla niego pod torami wysoki kanał, stanowiący także przejście drogi witeradowskiej (podobnie jak dla Cieku Pakuska koło Olewina). Trudno jest mi powiedzieć do kiedy ów ciek był czynny, ale skoro ten kanał wykonano, to pewno w XIX w. jeszcze woda się tutaj sączyła. Za mojej pamięci ów kanał, w którym z powodu jeszcze podmokłego tu gruntu wykonano pieszy mostek (potem żelazny, teraz betonowy) odprowadzał do Baby już tylko wody opadowe i ścieki ze stojących na pn. terasie nadzalewowej domów.

200. Niezabudowana terasa zalewowa doliny Baby (zakole rzeczki) 1915 r.

(źródło: Piotr Nogieć, Internet, Olkusz na starej fotografii I)

200B. Zabudowa na tym terenie (ul. Kocjana i Broniewskiego) 2015 r.

(fot. Ryszard Maliszewski)

200C. Kładka nad torami i doliną Baby, wid. na pn.zach. 2015 (fot. j.w.)

200D. Widok z kładki na wsch. (w str. fabryki) 2015 (fot. j.w.)

201. Staw Tomsi (źródła Cieku Skalska) po 2000 r. (źródło: Internet, Wikipedia)
202. Dolinka byłego Cieku Skalska dopływu Baby (mapa satelitarna)
(autor Ryszard Maliszewski)
202B. Dolinka Cieku Skalska na zach. (za Szk. Podst. nr 4 2015) (fot. Ryszard Maliszewski)
202C. Dol. Cieku Skalska od ul. Kazimierza W. na pd. 2015 (fot. j.w.)

202D. Wylot dol. Cieku Skalska do ul. Świętokrzyskiej 2015 wid. na pn.(fot. j.w.)

202E. Dol. Cieku Skalska dalej, wid. na pd.wsch. 2015 (fot. j.w.)

202F. Dol. Cieku Skalska w dół do torów kol. 2015 (fot. j.w.)

202G. Ujście Cieku Skalska pod torami do kanału (kanał ten używany był również

jako przejście pod torami do dróżki "witeradowskiej") (fot. j.w.)

202H. i 202J. Kanał Cieku Skalska od pn. 2015 (fot. j.w.)

203. Za kanałem (ścieżka pod górę na pd.) lata 50-te XX w. (źródło: ze zbioru Elżbiety Waś,
Przegląd Olkuski, "Poznaj z nami...", "Spacer po dawnym Olkuszu", Emilia Kotnis-Górka)
203B. Dzisiejsza dróżka obok 2015 (fot. Ryszard Maliszewski)
203C. Dzisiejszy widok domu na górze 2015 (fot. j.w.)

204. Zejście od tego domu do kanału lata 50-te (źródło: ze zbioru Elżbiety Waś,
"P.Ol., "Spacer po dawnym Olkuszu", Emilia Kotnis-Górka)
204B. Podobny widok 2009 (fot. Ryszard Maliszewski)
204C. Miejsce wyk. fot. nr 204. 2015 (fot. j.w.)
204D - 204E. Zejście do kanału-przejścia 2015 (fot. j.w.)