czwartek, 27 sierpnia 2015

Dawniej, a dziś
 
Olkuskie rzeczki

Dolina Baby - obok Parku - 4 i 5 - Ciek Czarna Góra 


206. Rzeka Baba koło Olkusza c.d. (źródło: Fragm. mapy Kosińskiego z 1882 r.,
        Dzieje Olkusza i Regionu Olkuskiego, Ilustr. nr 30, str. 154)
207. Zakole koryta Baby u podnóża widocznych na dole drzew. (wid. na pn.zach.,
        po pr. str. torów dwa domki kolejowe) 1916 r. (Fr. widokówki Olkusza, Dariusz Kmiotek,
        Olkusz na starych widokówkach, Dikappa Dąbrowa Górnicza)








208. Dolinka Baby przed mostem "chrzanowskim" (za torami widoczny drugi 
         z domków kolejowych) 1938 r. (fot. z archiwum Ryszarda Maliszewskiego)
208B. Pod drzewami tenże domek kol. (dalej były tartak) 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
          (teren po pd. stronie torów został znacznie podniesiony (zasypany) w czasie budowy  
            nowego wiaduktu przy dzisiejszej ul. 29 Listopada).    






















209. Most nad Babą na drodze "chrzanowskiej" (wid. na Czarną Górę) 1965 r.
        (fot. z arch. Ryszarda Maliszewskiego)
209B. i 209C. Ten sam most w 2009 i 2015 r. i pocz. ul. Kocjana (fot. Ryszard Maliszewski)



































210. Most nad Babą (wid. na Park) 1938 r. (fot. z arch. Ryszarda Maliszewskiego)
210B. i 210C. Ten sam widok 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
210D. Widok z mostu na zachód 2015 r. (fot. j.w.)





























211. Ul. Świerczewskiego (Żuradzka) wid. na pd. lata 60-te XX w.
         (źródło: z arch. Pawła Barczyka, Olkusz w fotografii)
211B. Ten sam widok 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
211C. Droga z Mazańca do Olkusza 2015 r. wid. na pn. (po prawej str. drogi płynął 
           dawniej w rowie wątły Ciek "Mazaniec") (fot. j.w.)
















212. Były Ciek "Czarna Góra", wyższe źródła cieku na terenie Parku
         wid. na pd.wsch. 2015 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
212B. Poniżej była dawniej podmokła łączka z tego źródła. Po nadsypaniu terenu
           i utwardzeniu nawierzchni urządzono tutaj w latach 80-tych XX w. boisko
           (fot. j.w.)

















212C. i 212D. Niższe źródła Cieku "Czarna Góra" 2015 r. (dzisiaj nieczynne ; czynne, choć 
        skąpe jeszcze w latach 60-tych XX w.) Woda z nich wsiąkała w piasek zaraz poniżej
        i dalej nie płynęła (podobno ciek był czynny jeszcze na pocz. XX w.).
212E. i 212F. Dolinka Cieku "Czarna Góra" wid. na pn. 2015 r. Na jej ciągu po obu 
          stronach usypano wały strzelnicy sportowej i zamknięto "kulochronem".
           Jeszcze ja w latach 60-tych XX w. miałem tam zajęcia z przysp. wojskowego
            z nauczycielem Sowulą. (fot. j.w.)


































Po prawej (wschodniej) stronie tej dolinki stał jeszcze w moich "licealnych czasach" niewielki dom Nowaków (dozorcy Parku), stojący tutaj na "Przedmieściu Olkuskim od "przedwojny", być może nawet od lat, jeszcze przed powstaniem Parku (?). W latach najdawniejszych jego mieszkańcy "brali wodę" ze wspomnianych źródełek.


212G. - 212J. Dalszy przebieg byłej dolinki Cieku "Czarna Góra" aż do ujścia
           na pn. obok mostu na Babie, przy drodze na Mazaniec 2015 r. (fot. j.w.)  





























213. Most nad Babą na drodze "żuradzkiej" 1918 r. (źródło: PTTK Olkusz,
        "Przegl. Olkuski", "Poznaj z nami ...", "Ośr. na Czarnej Górze", Emilia Kotnis-Górka)
213B. Ten sam widok 2009 r. (fot. Ryszard Maliszewski)
213C. T. s. wid. 2015 r. (fot. j.w.)
213D. Widok kanału Baby od mostu na zach. 2015 r. (fot. j.w.)




























Pani Danuta z Suwalskich Kołaczowa, zamieszkująca w dzieciństwie wraz z rodzicami w domu Maliszewskich przy ul. Żuradzkiej (pierwszy z lewej strony szosy, widoczny na fot. nr 207 i 213 za mostem) tak wspominała rzeczkę Babę z czasów I wojny światowej [mój artykuł z dn. 3 lutego 2015 r. Dawne rodziny 5. Część II.]:
"Rzeka Baba w owym czasie nie była już wielka, ale bardzo czysta, nawet pływały w niej małe rybki (zapewne olszówki, tak jak jeszcze po II wojnie w Witeradówce), wydaje się więc, że ewentualne ścieki z istniejącej już wtedy „Emalierni” były raczej bardzo skąpe i niezbyt trujące, oraz że wsiąkały zapewne w piaski przed ujściem do rzeki. Zupełnie inna jednak sytuacja zachodziła w czasie wiosennych roztopów lub długotrwałych deszczów, kiedy to wody Baby znacznie przybierały. W maksymalnym stanie powodzi, cała terasa zalewowa rzeki bywała zalana, zaś woda płynęła pod oknami murowanego domu [Maliszewskich przy ul. Żuradzkiej], a przez sień przelewała się swobodnie na podwórze, co pani Kołaczowa jako dziecko raz przeżyła. Ponieważ taka sytuacja istniała tutaj zapewne już od dawna, może właśnie dlatego dom nie był podpiwniczony, a piwnica wkopana powyżej, w stoku."


Mapy dla uzupełnienia (źródło w Części 1):










c.d.n.